SYSTEMATYKA
Systematyka wg Reveala
Domena: jądrowce
Królestwo: rośliny
Podkrólestwo: naczyniowe
Nadgromada: nasienne
Gromada: okrytonasienne
Klasa: jednoliścienne
Rząd: obrazkowce (
Aroideae = aroid)
Rodzina: obrazkowate (
Araceae)
Rodzaj: filodendron (
Philodendron)
Gatunek np.
hederaceum, pedatum, erubescens, gloriosum
Odmiana (w tym tzw. kultywar, krzyżówka, hybryda) np.
Philodendron erubescens "Red Emerald" ,
Philodendron "Imperial Green",
Philodendron "Lemon Lime",
Ph. "Royal Queen"
Stare synonimy, których obecnie nie używamy:
Ph. scandens, Ph. selloum. Patrz:
nazewnictwo.
W 2018 r., po badaniach DNA,
Philodendron bipinnatifidum został przypisany do nowego gatunku
Thaumatophyllum bipinnatifidum.
Z tej samej rodziny wywodzi się
Monstera, która nie jest zaliczana do filodendronów. Podobnie
Epipremnum, Scindapsus, Rhaphidophora i Syngonium nie są filodendronami, pomimo występowania w zbliżonych strefach klimatycznych i podobnej budowy fizjologicznej.
Występowanie
W naturze rośnie w dżunglach południowej części Ameryki Północnej, Środkowej i całej Ameryki Południowej, a także w Zachodnich Indiach. Można je odnaleźć w Meksyku, Ekwadorze, na Kubie, Kostaryce, Nikaragui, w Peru, Kolumbii, Panamie i Hondurasie.
Rozmiary
Winoroślowate, których wysokość i szybkość przyrostu zależy od gatunku, odmiany i środowiska uprawy. Gdy mają jasne, ciepłe stanowisko, o wilgotnym powietrzu, przepuszczalnym podłożu, są nawożone i odpowiednio podlewane, tym rosną szybciej (do 1 m rocznie). Aroidy, w tym filodendrony drzewiaste o rozetowym pokroju, często kultywary nie wymagające podpór rosną wolniej.
Zastosowanie
Walorem dekoracyjnym są głównie liście. Wiele gatunków prowadzi się jako wiszące, pnące (przy paliku pokrytym mchem, drabince, desce pokrytej korą itp.), a gatunki drzewiaste jako egzemplarze okazowe, tzw. solitery. Wszystkie można uprawiać w hydroponice, mniejsze i wolno-rosnące w terrariach, paludariach, a pnącza o drobnych liściach na tzw. zielonych ścianach. Patrz:
Uprawa - Filodendrony - łatwe czy trudne rośliny pokojowe? |
Filodendrony jako rośliny do terrariów i paludariów |
Filodendrony w uprawie na tzw. zielonej ścianie |
Hydroponika w uprawie filodendrona |
Ekspozycja dla filodendrona
Ulistnienie
Zróżnicowane, zazwyczaj duże, skórzaste, błyszczące. Starsze liście z reguły są w zarysie owalnie-sercowate, łopatkowate, trójkątne, owalne, niektóre z głębokimi wcięciami, inne pełne. Młode liście roślin uprawianych z nasion są niepodobne do liści dorosłych okazów. Patrz:
Budowa - liście i
Uprawa - mycie liści.
Korzenie powietrzne/czepne
Owijają się wokół podpórek, pobierają wilgoć i składniki mineralne z podpory (np. wilgotnego mchu).
Należy naginać je w stronę gleby. W żadnym wypadku nie obcinać korzeni, bowiem roślina przez taki zabieg spowalnia swój rozwój, a nawet choruje (to tak, jakby ktoś nam poobcinał palce!)
Filodendron musi dobrze rozwinąć swój niezbyt zwarty system korzeniowy, do tego jest niezbędna gleba lekka, najlepiej torfowa lub kokosowa, i mieszane z perlitem, wermikulitem. Niezbędny jest dostęp powietrza do korzeni, stąd ziemia musi być przepuszczalna. Patrz:
Uprawa - korzenie powietrzne.
Kwiaty
Rzadko pojawiają się w uprawie domowej, poza niektórymi starszymi okazami odmian, np. Ph. 'Imperial Red'. Okrywa kwiatu (
spatha) w różnych odcieniach purpury, różu, czerwieni lub zielonkawo - biała. Na centralnym słupku (
spadix) znajdują się małe kwiaty w kolorach żółtym, kremowym lub białym. Patrz:
Budowa - kwiaty.
Zdjęcia kwiatów
w galerii.
Oświetlenie
Jasne, rozproszone do umiarkowanego, chronić przed bezpośrednim słońcem. W Polsce chronić od słońca od marca do października. Można uprawiać z daleka od źródła światła (np. 2-3 m od okna), ale ucierpi na tym cały pokrój rośliny i kolor ulistnienia w przypadku roślin o liściach podbarwianych bordowo lub czerwono. Nie poleca się uprawy żadnych odmian filodendronów w cienistych, niedoświetlanych pomieszczeniach z uwagi na zakłócony proces fotosyntezy, który negatywnie odbija się na zdrowiu roślin. Patrz:
Uprawa - oświetlenie.
Temperatura
Średnia do wysokiej od +14 do +27 st. C. Filodendrony dobrze rosną w mieszkaniach/pokojach o wystawie południowej i jej pochodnych (poł. - zach., poł. - wsch.), ale muszą być cieniowane, a przy wysokiej temperaturze muszą być dodatkowo zwilżane (liście lub powietrze wokół nich - taca z keramzytem). W bardzo wysokich (+35C) temperaturach spowalniają wzrost.
Patrz:
Uprawa - temperatura.
Choroby i szkodniki
Mozaika wirusowa, plamistość liści, zgnilizna korzeniowa, ziemiórki, wciornastki, przędziorki, wełnowce, choroby grzybowe, przenawożenie, chloroza, zasychanie brzegów liści itp. W przypadku przelania, roślinę należy wyjąć z doniczki, usunąć podłoże i martwe korzenie (zostawić tylko białe i zdrowe), a następnie roślinę umieścić w wiaderku lub wazonie z czystą wodą i zmieniać ją co 2 dni, dopóki nie będzie widać oznak dalszego gnicia resztek korzeni. Do wody można dodać kawałki węgla drzewnego. Dla bezpieczeństwa i w zależności od odmiany, można też od razu zrobić sadzonki z górnej części łodygi z 2-4 liśćmi do ukorzeniania w wodzie. Patrz:
Uprawa - choroby i
dlaczego gnije kwiat T. bipinnatifidum.
Toksyczność
Wszystkie części aroidów zawierają kryształki szczawianu wapnia. Dlatego sok roślin może drażnić skórę i powodować nudności po spożyciu. Owoce np.
Monstera deliciosa i bulwy
Colocasia esculenta zawierają szczawiany, które szczypią w język, ale są jadalne, chociaż wymagają np. obróbki termicznej.
Szczegółowe informacje o uprawie tych roślin znajdziesz
w tym artykule.
Czego potrzebujemy do uprawy?
- mieszkanie nadające się do uprawy tych roślin (patrz Ekspozycja),
- torf nieodkwaszony (lub ziemia do iglaków), kora sosnowa, podłoże do storczyków, perlit, keramzyt, wermikulit, podłoże kokosowe (prasowane lub czipsy) (patrz: Podłoże i Przesadzanie) lub naczynia do uprawy hydroponicznej (patrz: Hydroponika)
- plastikowa taca wys. 3 cm, wilgotnościomierz, mała i miękka gąbka do zmywania kurzu z liści lub specjalny środek do czyszczenia liści (patrz: Wilgotność)
- konewka z wąskim dziubkiem, zraszacz
- węgiel drzewny - większe kawałki (do 3 cm średnicy) i sproszkowany (duże kawałki rozbić i wsypać do np. czystego pudełka po kremie), ukorzeniacz, ostry nóż (patrz: Rozmnażanie),
- doniczki ceramiczne lub doniczki plastikowe z wieloma otworami na dnie lub po bokach przy dnie, podstawki pod doniczki, osłonki (patrz: Przesadzanie),
- nawóz organiczny do roślin o ozdobnych liściach (humus w płynie), granulowany obornik lub pałeczki nawozowe (patrz: Nawożenie),
- termometr pokojowy lub szklarniowy (patrz: Temperatura),
- preparaty chemiczne - grzybobójcze oraz do zwalczania szkodników jak np. mszyc, wciornastków, wełnowców (patrz: Choroby).
- w zależności od tego, jakiego rodzaju mamy roślinę – pnącą, czy krzaczastą przyda się też sznurek nylonowy (od 2 mm średnicy) i plastikowe klipsy na sprężynce do podwiązywania pędów, drabinka, palik bambusowy lub plastikowy owinięty mchem lub czymś podobnym (patrz: Prowadzenie).
I na koniec - cierpliwość oraz "żyłka" do eksperymentowania. Powodzenia! :-)
Tekst i opracowanie: Katarzyna 'NINa' Górnisiewicz. Zdjęcia: z Internetu. Kopiowanie, powielanie i reprodukcja powyższego tekstu i/lub autorskich zdjęć bez zezwolenia autorki jest zabroniona.
Nowości
