Średnio zasobna, lekka, umożliwiająca dobre korzenienie się rośliny
Filodendron musi dobrze rozwinąć swój niezbyt zwarty system korzeniowy, a do tego jest niezbędna gleba lekka, najlepiej torfowa. Niezbędny jest dostęp powietrza do korzeni, stąd ziemia musi być przepuszczalna. Należy pamiętać, że woda nie może 'stać' w podłożu, ale musi przez nie przepływać i wydostawać się na podstawkę, skąd należy ją usuwać.
pH
Lubi ziemię o odczynie kwaśnym pH 4 - 5,5
Składniki podłoża:
Mech torfowiec (Sphagnum)
Listki mchu zdolne są do magazynowania dużej ilości wody. Torfowiec błotny (
Sphagnum palustre) od 2014 r. jest wpisany na listę gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce. Suszony mech w określonych, korzystnych warunkach potrafi się zregenerować. Pozbywamy się obumarłych części dolnych (i korzonków). Stosujemy jako dodatek do podłoży, lub ściółkę okrywową zamiast keramzytu (dla zwiększenia wilgotności wokół rośliny, jednak nie zalewamy go wodą, a namaczamy i umieszczamy z powrotem przy roślinie, można też zwilżyć spryskiwaczem). Rosnący, żywy mech lubi niskie temperatury i dużo światła, więc w warunkach mieszkaniowych można go używać raczej w formie zasuszonej jako składnik podłoża o 'krótkim terminie' użyteczności. Młode filodendrony pnące można z powodzeniem uprawiać w samym mchu (takie podłoże należy delikatnie nawozić przez zamaczanie doniczki w wodzie z pożywką i odciekanie), jednak w suchych warunkach mieszkaniowych jest to metoda problematyczna - możemy stracić roślinę w efekcie niepodlania, zatem nadaje się tylko do paludariów, akwariów, plastikowych kubeczków itp.
Torf kwaśny
Torf to naturalny produkt powstały z rozkładu mchu torfowca (Sphagnum). Torf, jako skała osadowa powstaje w wyniku zachodzących w szczególnych warunkach przemian obumarłych szczątków roślinnych. Zawiera mniej niż 60% węgla. W wyniku kolejnych procesów, po upływie milionów lat, torf zamienia się w węgiel brunatny i następnie w węgiel kamienny. Torf kwaśny ma odczyn pH 4-5,5. Torf odkwasza się przez dodanie wapna bądź kredy i ma on wtedy odczyn pH 5,5-7,5. Alternatywą dla torfu kwaśnego może być też tzw. podłoże dla iglaków, lub kompost z opadłych liści roślin iglastych, również o kwaśnym pH.
Substrat torfowy
Podłoże pochodzenia organicznego - mieszanka torfu odkwaszonego (pH 5,5-6,5) z innym rodzajem ziemi, wzbogacona nawozem wieloskładnikowym. Skład zależy od producenta.
Węgiel drzewny
Lekka, czarna substancja wytwarzana z drewna w procesie suchej destylacji. Stosowany jest jako adsorbent w filtrach wodnych ze względu na zdolność do pochłaniania płynów, gazów i nieprzyjemnych zapachów oraz w hydroponice - zapobiega gniciu korzeni. Stosujemy węgiel czysty (przepłukany w wodzie), oczywiście nie używamy nasączanej podpałki do grilla. Odrzucamy miał, a kawałki dopasowujemy do rozmiaru doniczki.
Styropian
Porowate tworzywo sztuczne, otrzymane poprzez spienienie wstępnie spienionych granulek polistyrenu, zawierających porofor (np. eter naftowy). Granulat można kupić w sklepach z art. budowlanymi, meblowymi, ale także art. do rękodzieła (jako 'kuleczki styropianowe' - występują w różnych kolorach, także brązowe, czarne, zielone, różowe itd.) Cel zastosowania - rozluźnienie ziemi dla lepszego spływu wody i dostępu powietrza do korzeni rośliny. Polecam stosować też styropian jako drenaż na spód doniczki. Można go kłaść w zimie na kamiennych, marmurowych czy betonowych parapetach wewnętrznych, aby zapobiegał wyziębianiu spodów doniczek.
Perlit
Perlit - naturalnie występująca skała pochodzenia wulkanicznego, często można go zobaczyć na fragmentach obsydianu (na tzw. łzach Apacza). Stosuje się go w budownictwie, ogrodnictwie i hydroponice. Można uprawiać rośliny (np. pomidory) w samym tylko perlicie przy zapewnieniu odpowiedniej ilości składników pokarmowych. Dzięki dużej porowatości zapewnia odpowiednią ilość powietrza w strefie korzeniowej, jest też bardzo lekki.
Keramzyt
Lekkie kruszywo budowlane, wypalane z gliny ilastej w temperaturze ok. 1150 °C. Do produkcji używa się glin pęczniejących. Rozmiary granulek to tzw. frakcje o różnej gęstości. Typowe rozmiary wahają się w granicach od 4 mm do 2 cm. Małych używany do napowietrzania gleby, a dużych i średnich do drenażu lub rozsypania na tacy pod doniczką, aby wyparowywał wodę, w której się znajduje. Każda z wewnątrz porowatych granulek pokryta jest twardą, jednak pękającą osłoną ceramiczną. Jest materiałem izolacyjnym stosowanym w budownictwie, a ze względu na zatrzymywanie wilgoci - podstawowym podłożem w hydroponice.
Kora
Kora pierwotna - zdrewniała, najbardziej zewnętrzna warstwa tkanki roślinnej. Najczęściej stosowana w ogrodnictwie, to kora sosnowa, która dosyć długo rozkłada się i ma kwaśne pH (kora tzw. przekompostowana). Kora surowa mielona (drobno, średnio, grubo) jest uboga w składniki pokarmowe. Stosowana do np. storczyków różni się od kory ogrodowej, używanej w celu rozluźniania ziemi lub ściółkowania powierzchni wokół roślin (dekoracja i ochrona przed chwastami). Do rozluźniania podłoża stosujemy korę średnio i grubo mieloną. W sprzedaży (terrarystyka) dostępna jest także kora bukowa, jednak jest ona bardziej miękka niż sosnowa.
Kokos - wiórki, chipsy, włókna
Kokos to owoc - orzech, palmy kokosowej (
Cocos nucifera), rośliny o wszechstronnym zastosowaniu. Palma pochodzi z południowo-wschodniej Azji i z północno-zachodniej Ameryki Południowej, jednak z powodzeniem rośnie w większości ciepłych krajów (Hawaje, Australia). Z kokosa wytwarza się:
- substraty kokosowe - bardzo przepuszczalne dla powietrza i wody, zdolne do pobierania dużej ilości wilgoci. Nie posiadają składników pokarmowych, więc należy ich dostarczać poprzez nawożenie. Niestety, w miarę upływu czasu, podłoże takie trzeba całkowicie wymieniać, bo wraz z gromadzeniem wody i naturalną biodegradacją, osiada w doniczce, tracą właściwości drenażowe. Aby uniknąć takiego stanu, należy dodawać do niego perlit lub keramzyt. pH jest z reguły obojętne, a podłoże wolne od patogenów,
- włókna kokosowe - zalecane jako dodatek do innych podłoży, spulchniają, poprawiają właściwości powietrzno-wodne, zapobiegają szybkiemu osiadaniu torfu,
- chipsy kokosowe stosuje się jako drenaż do podłoży. Występują we frakcjach (rozmiarach grudek) od 2 mm - 18 mm. Najgrubszą frakcję reprezentuje tzw. coco-mulch. Oprócz chipsów o wielkości od 2 - 5 cm, zawiera też włókna.
Powyższe występują w sprzedaży w formie sprasowanych krążków, brykietów (po namoczeniu w wodzie zwiększają swoja objętość z np. 2 L - 8 L) lub luzem we workach.
Wermikulit
Interesującym materiałem wydaje się być także
wermikulit, z powodu kumulacji wody i zwiększenia przewiewności podłoża. Powstaje w skorupie ziemskiej podczas naturalnego procesu wietrzenia biotytu, flogopitu, niektórych chlorytów i innych krzemionów bogatych w magnez. pH lekko zasadowe do obojętnego o wartości 6-9. Jednak minerał potrzebuje ciepła (powiększy swoją objętość), dlatego polecany jest głównie do ogrzewanych terrariów i szklarń. Jako, że gromadzi wodę, nie nadaje się dla hodowców lubiących przelewać swoje rośliny, a poza tym, z czasem nabierze błotnistej konsystencji. Jego złoża nie występują w Polsce (największe znajdują się w USA i Kanadzie, RPA, Chinach, Australii, Rosji), więc producenci muszą ten minerał importować.
Mieszanka dla filodendronów
Według mojej praktyki, dobrze sprawdza się mieszanka [proporcje - garści w nawiasach kwadratowych]: [2]torf kwaśny + [2]substrat torfowy + [1]styropian granulowany (lub perlit/wermikulit; styropian nie pochłania wody, co jest plusem) + [1]kawałki węgla drzewnego (1-1,5 cm*, zapobiegają gniciu korzeni) + [1]kora (ogrodnicza, lub lepsza z podłoża do storczyków lub chipsy kokosowe 1-2,5 cm*).
Do uprawy filodendronów nie stosuję piasku ani żwiru, bo są to ziarna zimne, oziębiające korzenie, a drobniejszy piasek dodatkowo obciąża podłoże, zamula je, i ogólnie nadaje się bardziej do roślin mocno korzeniących się, jakimi filodendrony nie są.
* w zależności od rozmiaru doniczki
Wg. Steve'a Lucasa, nieżyjącego już botanika, kolekcjonera i 'guru' od roślin
Araceae, mieszanka do uprawy filodendronów powinna mieć następujący skład i proporcje (
źródło):
30% ziemi, 20% torfu, 40% kory dla storczyków z kawałeczkami węgla drzewnego, 10% perlitu, i niewielkie odcinki dobrze pociętego mchu torfowca.
Do naczyń wiszących trzeba stosować ziemię bardzo lekką (np. z włóknami kokosowymi, podłoże do storczyków). W obu przypadkach niezbędny jest dobry, 3 cm drenaż na dnie doniczki (z keramzytu).
Można z powodzeniem stosować też
podłoże do storczyków zmieszane z niewielką ilością kwaśnego torfu.
W starszych podręcznikach do uprawy roślin domowych polecano ziemię kompostową lub liściową zmieszaną z piaskiem i torfem. Należy pamiętać, że w latach 1970/80-tych był mały wybór ziem ogrodniczych, a w dodatku były one dosyć drogie. Prawda jest taka, że ziemia kompostowa zawiera dżdżownice oraz duże ilości grzybów, wirusów, jaj robaków, muszek, ziemiórek, itp. szkodników uszkadzających korzenie rośliny, dlatego lepiej stosować specjalistyczną ziemię kupowaną w centrach ogrodniczych do określonej grupy roślin, ewentualnie mieszanki glebowe przyrządzać samemu. Należy wziąć pod uwagę, że substraty przecenione w marketach często są już po dacie ważności, zawierają mech lub ziemiórki.
Przykładowe filodendrony i podłoża, w jakim są uprawiane:
Każde z nich jest dosyć przeschnięte. Składniki - włókna koksowe, perlit, torf, podłoże kokosowe.
Tekst i opracowanie: Katarzyna 'NINa' Górnisiewicz. Zdjęcia i informacje: z Internetu. Kopiowanie, powielanie i reprodukcja powyższego tekstu bez zezwolenia autorki jest zabroniona.
Nowości
