Nomenklatura botaniczna – zbiór zasad obowiązujących przy tworzeniu i stosowaniu nazw naukowych taksonów roślin. Zasady zebrane są w Międzynarodowym Kodeksie Nomenklatury Botanicznej (ang. International Code of Botanical Nomenclature, ICBN), przy czym nazewnictwo roślin uprawnych w zakresie tworzenia i stosowania nazw kultywarów określane jest w Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Roślin Uprawnych (ang. International Code of Nomenclature for Cultivated Plants).
Celem kodyfikacji nazewnictwa naukowego jest ustalenie jednej akceptowanej i stosowanej nazwy odnoszącej się do określonego taksonu roślinnego. Umożliwia to powszechne zrozumienie informacji odnoszących się do roślin, zwyczajowo noszących bardzo różnorodne nazwy i różnorodnie ujmowanych w różnych regionach świata.
Źródło: Wikipedia.

Nazwy botaniczne wywodzą się z łaciny. Jest to taki sam język 'obcy' (mimo, że martwy), jak każdy inny, więc nie należy go unikać. Ścisłe przestrzeganie nazewnictwa jest krokiem w kierunku przemiany amatora w profesjonalistę. Nazwy łacińskie mogą wyglądać na trudne w wymowie, jednak kilkakrotne zapisanie i powtórzenie pozwala je doskonale zapamiętać. Ponad to, w dyskusjach międzynarodowych używanie nazw łacińskich jest wymagane dla poprawnej identyfikacji i komunikacji. Dla ułatwienia używania nazw roślin w języku potocznym, zamieniono je na mniej czy bardziej adekwatne 'spolszczone' odpowiedniki.

Synonim w taksonomii, to najprościej ujmując stara, nieaktualna nazwa botaniczna. U filodendronów najczęściej spotkamy się z aktualizacjami w obrębie rodzaju (Philodendron - Monstera) i gatunku (Ph. hederaceum - syn. Ph. scandens; Ph. pedatum - syn. Ph. lacinatum; Ph. sagittifolium - syn. Ph. tuxtlanum itd.) Unikamy posługiwania się synonimami, a dostosowujemy do zaakceptowanego nazewnictwa. Nic nie szkodzi, że większość dostępnych w Polsce tzw. encyklopedii roślin nadal forsuje nieaktualne nazwy - lenistwo nie usprawiedliwia profesjonalisty i takie encyklopedie nie mogą być bazą wiedzy w kontekście nazewnictwa. Botaniki, podobnie jak prawa nie uczymy się ze starych książek.

W klasyfikacji botanicznej często pojawiają się aktualizacje, dlatego należy sprawdzać indeksy taksonomiczne np. na stronach Tropicos, czy The Plant List (patrz: Linki)

Nazwa łacińska: Araceae
Język potoczny: obrazki, aroidy

Philodendron hederaceum
Synonimy: Ph. cordatum, oxycardium, scandens, micans, scandens subsp. oxycardium.
Nazwa potoczna: filodendron sercowaty, sercolistny, pnący - od kształtu liścia i pokroju.



Thaumatophyllum bipinnatifidum
[Uwaga, w 2018 r., po badaniach DNA, Philodendron bipinnatifidum został przypisany do nowego gatunku Thaumatophyllum bipinnatifidum.]
Synonim: Ph. selloum
Nazwa potoczna: filodendron podwójniepierzasty - dzięki głębokim wcięciom, liść wygląda jak postrzępiony, a części liści między wcięciami przypominają w zarysie duże, ptasie pióra.



Philodendron erubescens
Synonimy - brak.
Ph. erubescens 'Red Emerald' jest najczęściej mylony z Ph. erubescens 'Anderson's Red' i 'King of Spades' ('Ace of Spades'). Różnice są jednak łatwe do wychwycenia, bo drugi kultywar ma bordowe zabarwienie wszystkich części rośliny i bardziej szpiczasty kształt liści).
Nazwa potoczna: filodendron czerwieniejący (od czerwonawego zabarwienia części rośliny, jak wyżej).

Ph. 'Red Emerald'


Ph. 'King of Spades'


Inne rośliny rodziny Araceae:

Rhaphidophora tetrasperma
Kolejna trudna nazwa, warto jednak zapamiętać 3x 'h' i końcówkę. Czytamy - rafidofora. Niepoprawnie używane nazwy, głównie w handlu i na forach to Monstera 'Mini' lub Monstera "Piccolo".



Montera deliciosa
Po trwającej wiele lat weryfikacji uściślono, że Ph. pertusum i Monstera borsigiana to Monstera deliciosa.
Nazwa potoczna: monstera dziurawa, wspaniała lub filodendron.



Epipremnum aureum
Niewłaściwe nazwy to Pothos, Scindapsus i Philodendron.
Nazwa potoczna: epipremnum złociste, od żółtych przebarwień na liściach.



Scindapsus pictus
Synonimy: Scindapsus argyraeus lub Scindapsus pictus var. argyraeus
Nazwa potoczna: ołustek, jednak nigdy nie spotkałam się z taką nazwą używaną wśród hodowców roślin.



Syngonium podophyllum
Synonimy: brak.
Nazwa potoczna: zroślicha.

---

Tekst i opracowanie: Katarzyna 'NINa' Górnisiewicz. Zdjęcia: z archiwum autorki i z Internetu. Kopiowanie, powielanie i reprodukcja powyższego tekstu i/lub autorskich zdjęć bez zezwolenia autorki jest zabroniona.