FABRYKA - Encyklopedia Rocka i Metalu Industrialnego

Prawa autorskie tej recenzji należą do autora i magazynu Fabryka Music Magazine. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają karze przewidzianej w kodeksie karnym i Ustawie o Prawie Autorskim i Prawach Pokrewnych.

03.09.2013 r. | Autor: Katarzyna NINa Górnisiewicz | Inne recenzje

DIAMENTOWE PSY/TURKUSOWE DNI
Tytuł oryg. Diamond Dogs. Turquoise Days
Wyd. oryg. 2003
Polska: MAG, 2011
stron: 288
Ocena: star rating

Alastair Reynolds należy do pisarzy s/f, których charakteryzuje oryginalna i bogata w detale wyobraźnia. Co więcej, to nie sama wyobraźnia a ilustracyjny styl pisarski pozwala mu na dokładne przedstawienie scen istniejących tylko w jego głowie. Książka ta zawiera dwie nowele, i co dziwne, w porównaniu do innych części cyklu Przestrzeń Objawienia tego samego autora, jest ona najtańsza na rynku wydawniczym w Polsce.

Diamentowe Psy, na której to noweli skoncentruję się w poniższej recenzji, byłyby unikatem, gdyby nie inne dzieła - filmowe i literackie również oparte na socjologiczno-psychologicznych eksperymentach. Co łączy eksperyment Milgrama, z książkami Dom Pełen Drzwi (1990) Briana Lumley'a i Diamentowe Psy/Turkusowe Dni (2003) Reynoldsa oraz filmem Cube (1997)? To izolowane miejsca (a w literaturze s/f - tajemnicze budynki pojawiające się znikąd) oraz zasiedlająca je grupa z reguły obcych sobie ludzi, o różnych umiejętnościach i wiedzy, przydatnych przy dokonywaniu wyborów. Jednak najważniejsze w fabule są mnożące się zagadki o rosnącym stopniu trudności, tak ustawione, aby każdy z członków grupy zmierzył się z czymś odpowiednim do swoich umiejętności. Oczywiście, jak to w thrillerach bywa, niepoprawne rozwiązanie zagadki karane jest amputacjami, bólem i śmiercią. Inna sprawa, że część ofiar, to już nie ludzie, a zmodyfikowane na różne sposoby cyborgi, które po powrocie do Chasm City, będą mieć łatwy dostęp do nowych dłoni czy nóg wyhodowanych z ich własnych komórek.
Jak więc ma się do powyższego eksperyment Milgrama? Wieża Krwi, to wytwór Obcych. Została ona spersonifikowana i przedstawiona jako obiekt żyjący własnym życiem, stosującym się wyłącznie do swoich, a z czasem zmieniających się reguł gry. Czyż to nie klasyczny autorytet, który sprawuje władzę nad grupą podmiotów zależnych od jego chimerycznych decyzji?

Na początek poznajemy dwóch mężczyzn, przyjaciół Childe i narratora noweli, Swifta, którzy w przeszłości konkurowali ze sobą pod względem wymyślania i rozwiązywania łamigłówek, a którzy kilkanaście ostatnich lat spędzili osobno. Długość ludzkiego życia w XXV wieku, to już 400 lat. Childe, kontynuuje badania swojego wuja-wynalazcy i śledzi ruchy Obcych. Niestety ich reakcje są tak rozrzucone w czasie, że postanawia poddać się procesowi spowolnienia funkcji życiowych i wydłużenia życia przebywając w kapsule zimnego snu podczas kolejnych 150 lat, przerywanych jednak cyklicznymi wybudzeniami. Efektem oczekiwania na rezultaty jest odkrycie nowej, niezamieszkałej planety nazwanej Golgotą, która posiada to tajemnicze 'coś'.
Childe informuje o planecie wybrane osoby, którym obiecuje wysokie finansowe profity. Kiedy udaje mu się skompletować grupę badawczą, w składzie: on sam, Richard Swift - przyjaciel od łamigłówek, Celestine - matematyczny geniusz o zmodyfikowanych neuronach i była żona Swifta, Trintignant - perwersyjny doktor od cybernetycznych przekształceń ludzkiego ciała, przedstawiciel rasy Ultrasów - Forqueray oraz niewielkiego wzrostu cyniczna hakerka i najemniczka Hirz.

Obiektem ekspedycji, i jednocześnie tym intrygującym 'czymś' jest Wieża Krwi. Wysoka na 250 metrów, ciemna i majestatyczna budowla zawisła bez podtrzymywania na wysokości sześciu metrów ponad powierzchnią planety Golgota. Nikt nie wie, co znajduje się na jej szczycie, do którego prowadzi szereg niezbadanych pokoi oddzielonych drzwiami, z których każde zaszyfrowane jest matematyczną łamigłówką.

Celestine miała rację. Natura tych zagadnień była dla mnie mniej istotna, najważniejsze to odkryć, co jest na szczycie, jakiej tajemnicy Wieża strzeże tak zazdrośnie. (Swift)
Reynolds buduje w czytelniku poczucie strachu już przez sam opis sposobu wchodzenia do Wieży. Mały, ciemny właz znajduje się na spodzie budowli, więc grupa ciekawskich (i solidnie opłaconych) badaczy musi stanąć dokładnie pod wiszącym tworem Obcych. Jak gdyby tego było mało, powierzchnia wokół Wieży naznaczona jest pociętymi szczątkami ciał jedynej ekipy, która przypadkowo znalazła się na orbicie planety, i która po lądowaniu, próbowała rozwiązać zagadkę obiektu.

W pierwszym etapie, z zagadkami zmierza się tylko spec od matematyki, Celestine. Decyzję o wyborze najlepszego rozwiązania podejmuje jednak demokratycznie - wraz z kolektywem. Do czasu. Kiedy zagadki zaczynają nawiązywać do ekstremalnie skomplikowanej geometrii wielowymiarowej (np. transformacje topologiczne w czterech wymiarach, figury z cieniami, hiper-sześciany, tesserakt), inicjator wyprawy wraz z pomocnikiem, doktorem Trintignantem decydują o kolejnych modyfikacjach ciał członków grupy dla ich lepszej sprawności umysłowej, jednak bez wiedzy lub zgody uczestników. W efekcie, im wyżej wspinają się badacze, tym mniej zachowują swoich prawdziwych części ciała. Trwa to aż do osiągnięcia sylwetki ironicznie nazwanej 'diamentowym psem' (ang. diamond dog), którą charakteryzuje szczupły rozmiar ciała wielkości charta, dodatkowy ogon stabilizujący wyprostowaną postawę i ochronny pancerz z diamentowego materiału.

Doktor jest specjalistą w swojej dziedzinie i tylko on wie, jak odwrócić fizyczne zmiany. Jednak, aby było ciekawiej, Trintignant popełnia samobójstwo, bowiem woli się zabić niż zniszczyć swoje magnum opus - modyfikacje przeprowadzone na ciałach Childe i Swifta, jedynych, którzy decydują się na kontynuację osiągnięcia szczytu Wieży. Pozostali członkowie grupy, poza dezerterką Celestine, są już tylko kawałkami ciał pokrywającymi grunt wokół budowli.

Jeśli czytelnik jest już zaznajomiony z podobnymi scenariuszami, to zacznie podejrzewać, że ktoś stoi za całym tym ekspedycyjnym przedsięwzięciem. Jednocześnie zbrodniarz jest członkiem grupy, co pomaga mu w bezpośrednim kontrolowaniu myszy doświadczalnych i płynnej realizacji scenariusza. Eksperymentator posiada dodatkowego pomocnika (doktora), który w obrębie Chasm City, a może i całej planety Yellowstone ma zakaz wykonywania usprawnień fizjologicznych wykraczających poza granice etyki. Cybernetykowi umożliwia się przeprowadzanie kolejnych modyfikacji w ciałach nieświadomych badaczy, po to, aby nasycić jego chorą pasję i przy okazji, sprostać wymaganiom Wieży.

Co znajduje się za drzwiami oznaczonymi ostatnią łamigłówką? Zapytajcie pisarza, chociaż pewną wskazówkę sugeruje druga, utrzymana w zupełnie innym klimacie nowela Turkusowe Dni.

Diamentowe Psy mają cechy horroru s/f, który budzi przerażenie dlatego, że wyciąga z naszej podświadomości archetypowe obawy - wysoce stresogenne sytuacje związane z piętrzeniem się problemów w momencie zwycięstwa (badacze odkrywają, że drzwi do kolejnych pomieszczeń stopniowo zmniejszają rozmiary, a dla równowagi, poziom trudności zagadek zwiększa się) i zmuszaniem do wyczerpującej umysłowo pracy pod presją czasu. Przerażenie wzbudza także nieznana forma kary - najczęściej występuje w postaci groźby deformacji ciała (amputacje). Jest jednak coś, o czym badaczom nie powiedziano. Noszone przez nich skafandry zostały zaprojektowane do utrzymania człowieka przy życiu... nawet za cenę pozbawiania go niezbyt funkcjonalnych części ciała. Kombinezon odcina rękę, bo to bardziej ekonomiczne rozwiązanie niż łatanie ran i tamowanie krwi.

Reynolds nie skupił się jednak ani na zbytnim analizowaniu psychiki postaci, ani na opisach fruwających wnętrzności. I dzięki mu za to. W zamian, dostaliśmy intrygującą opowieść, w której konkretne i nieprzeładowane nadmiernymi szczegółami opisy, pozwalają zobaczyć mroczny świat Golgoty oczami pisarza.