Żeby zrobić wywiad z wokalistą Agressivy 69 musiałam się poświęcić - Tomek zaznaczył, że mam się ładnie ubrać, inaczej nie udzieli mi wywiadu! Tak więc, musiałam rzucić w kąt moje ulubione szmatki z logiem NIN, całą resztę czarnego uniformu i nałożyć na siebie jasną, długą suknię oraz buty na obcasach. Koszmar! Ale poskutkowało. Na rozmowę o muzyce, koncertach, filmach, kobietach, biznesie i polskim piractwie umówiliśmy się w krakowskim klubie muzycznym Miasto Krakoff, w którym nie tak dawno zagrali koncert panowie z grupy The Young Gods.
[NINa, wywiad w ex-klubie Miasto Krakoff, 2000r.]

---

'Eksperymentujemy z popem.'

NINa: Tomku, na początek mam do ciebie pytanie o to, jak można interpretować nazwę Agressiva 69? Bo dla mnie ta sześćdziesiątka dziewiątka jest strasznie wieloznaczna.
Tomasz Grochola: Tak miało być. Tak jak muzyka zespołu. Agressiva 69 jest wieloznaczna i taka jest nazwa.

A czy ona ma jakieś konotacje z rokiem 1969, na przykład z Wietnamem?
Wiesz, wtedy mnie jeszcze na szczęście nie było na świecie, więc nie może mieć. Najpierw była 'agressiva', wymyślone słowo. Okazało się, że Front 242 w jednym utworze ma takie słowo, ale to mi nie przeszkadzało, ponieważ wtedy byłem fanem tego zespołu i nawet szczerze mówiąc, odpowiadało mi to. Koniecznie chciałem mieć jakąś liczbę w nazwie, a 'sixty nine' ładnie brzmi. Magiczna liczba, magiczna pozycja i dużo różnych rzeczy. Wietnam, lądowanie na Księżycu. Jak zakładałem zespół to powiem szczerze, nie chciałem wydawać w Polsce swojej muzyki, swoich płyt. Można to powiedzieć po niemiecku, po węgiersku, można po japońsku, i to jest uniwersalna nazwa w każdym kraju. Nikt nie ma trudności z jej wypowiedzeniem i szczerze mówiąc nie kojarzy się chyba z żadną muzyką. Może z jakimś ostrym brzmieniem. Ostatnio dowiedziałem się, że 'agressiva' w języku włoskim oznacza agresywne dziewczyny, niezależne z twardym charakterem. I to też mi odpowiada. Nasz zespół nigdy nie zajmował się polityką, chociaż teraz bardzo mnie korci, żeby śpiewać o tym, co się dzieje w Polsce i na świecie. Nie wiem czy aż tak daleko to zajdzie, ale jeden tekst już na pewno jest. O prezydentach.

W sumie, to w polityce przoduje nam Kazik.
Dlatego my nie chcemy wchodzić w te sprawy. Traktujemy je bardziej ogólnie.

Wspomniałeś, że 'agressiva' brzmi agresywnie. Jak to się ma do muzyki? W sumie jednak nie gracie agresywnie...
Na pierwszej płycie było troszeczkę takich brzmień.

Jaka muzykę miała z założenia grać Agressiva na samym początku działalności?
Przede wszystkim muzyka miała być tworzona na samplerach plus 'żywi ludzie'. Jak ja zakładałem zespół dziesięć lat temu i nagrałem demo to był to już materiał na płytę. Natychmiast nagraliśmy płytę w zawodowym studiu z Tomkiem Berezowskim. Zainwestowaliśmy swoje pieniądze i szukaliśmy wydawcy. I trafiło się SPV Poland. Było to troszkę agresywne. To był industrial.

Mówisz o płycie Deus Ex Machina?
Tak. To można nazwać industrialem.

Jest zagrana z jajem. Jak dla mnie to jest to najlepsza płyta Agressivy.
Dziękuję... Niektórzy też tak uważają. Ma ona dziesięć lat i wtedy troszkę straszyliśmy brzmieniami i tekstami. Co prawda Polskę jest ciężko zbulwersować.

Który to był rok?
1990, 1991. Teksty miały zwrócić uwagę na pewne sprawy. Szczerze mówiąc teraz nie gramy utworów z tej płyty na koncertach.

Szkoda.
Chyba jednak będziemy grać dwa utwory, ponieważ czasami na koncertach fani domagają się '¦ciganego' albo 'Starego Boga'.

No właśnie, wspomniałeś o fanach. Jak wygląda sprawa z fanami Agressivy, czy piszą do was jacyś ludzie, czy przysyłają wam swój materiał do oceny?
Przysyłali. Pisali. Na ostatniej płycie i poprzedniej nie podaliśmy kontaktu do siebie tylko do wytwórni. Myśleliśmy, że tak będzie lepiej i szczerze mówiąc to był błąd. Teraz na pewno podam e-maila i adres www. Będzie wreszcie strona Agressivy.

Jeszcze nie macie?
Jest, ale nie jest gotowa. Tak naprawdę to teraz wszystko będzie przygotowywane pod kątem nowej płyty. Na stronie będzie oczywiście historia Agressivy, będą teledyski i coś tam jeszcze, ale przede wszystkim ma to być spójne i przygotowane pod nowa muzykę Agressivy, a jest ona troszeczkę inna.

Kto będzie robił tą stronę, macie jakiegoś speca?
Jest paru chętnych. Będą chyba trzy strony zespołu w ogóle. W Krakowie jeden człowiek będzie cały czas je uaktualniał, będzie człowiek, który zrobi stronę depechową -jedną z ładniejszych polskich stron - i będzie jeszcze strona, która ma pod sobą różne zespoły elektroniczne, industrialne, techno i w ogóle. Tak więc, będzie się można wreszcie dowiedzieć o Agressivie coś więcej.

Czy natknąłeś się może w sieci na jakąś nieoficjalną stronę Agressivy?
Nie, ale natknąłem się na jakieś utwory Agressivy, na cover albo remiks, i to jest dziwne, bo było to na stronach techno. Szczerze mówiąc nie mam czasu na chodzenie po Internecie, bo to zabija czas. Jak chce się czegoś dowiedzieć, wchodzę w odpowiednie miejsce, ściągam wszystko, co mi jest potrzebne i szybko zamykam. Jak się w to zagłębiasz to potem odczuwasz na własnej kieszeni ile to jest warte. Wolę sobie pograć niż siedzieć przy Internecie.

A w co grasz?
W muzykę. W 69. Jest taka nowa gra, nie słyszałaś? Bardzo fajna. Możesz się po prostu częściowo spotkać z zespołem, jest nas już w Krakowie trzech i możesz sobie pograć na żywo nasze utwory, albo też próbować porobić coś nowego, bo nagrywamy niedługo materiał na płytę. Część robi Bodek, część my, potem się spotykamy, mieszamy wszystko. Cały zespół już pracuje.

Ilu członków liczy teraz Agressiva? Od początku działalności były chyba jakieś zmiany...
Pięć osób i właśnie, że nie było żadnych zmian.

Dogadujecie się dobrze?
Tak. Ja myślę, że sama Agressiva to nie jest już tylko zespół, to jest czterech wspaniałych ludzi, z którymi współpracuję, którzy mają super pomysły, są dobrymi muzykami, a przede wszystkim przyjaciółmi i kolegami. Z Jackiem się znamy już piętnaście albo szesnaście lat.

Strasznie długo
Wiesz, założyliśmy zespół w szkole podstawowej. To tak jak w filmie.

Wszyscy jesteście z Krakowa?
Ja i Jacek Tokarczyk jesteśmy z Krakowa, Robert Tuta jest z Łodzi. On doszedł do Agressivy razem z Bodkiem Pezdą, poznałem go w Jarocinie. Potem doszedł Dżabi, który grał w Jesus Chrysler Suicide, a teraz gościnnie gra perkusista grupy Ziyo, Fliper. Niektórzy się dziwią, po co w elektronicznym zespole tyle osób, a tu chodzi o show. Jest to jedyny zespół, z którego od dziesięciu lat nie odszedł nikt, tylko przychodzą. I zwróć uwagę, że ten zespół cały czas istnieje, przetrwał już wzloty i upadki innych zespołów, wytwórni, a teraz nagrywa nową płytę. Agressiva to jest taki dziwny twór. Na początku chcieliśmy się nazywać Fast Nails. Ale na szczęście się tak nie nazwaliśmy. PóĽniej powstał Nine Inch Nails. To był dokładnie 1987 albo 1986 rok.

To mielibyście konkurencję.
Mówiono by, że zrzynamy nazwę, a to bez sensu. Wtedy sobie graliśmy i było różnie. Przychodzili ludzie, odchodzili, był perkusista, basista, jakiś klawiszowiec... I nagle wkurzyliśmy się z Jackiem i stwierdziliśmy: 'Przecież my to możemy zrobić wszystko we dwójkę! Po co nam ludzie, z którymi mamy same problemy w Krakowie?' No i nagraliśmy płytę tak naprawdę we dwójkę. Bodek nam już wtedy pomagał, lecz był w zespole Trumpets & Drums. Ale ja chciałem Bodka wciągnąć do Agressivy.

Był dobry.
Tak, ale nie realizował się w Trumpets & Drums.

Właśnie zauważyłam, że Bodka cały czas rzuca na różne strony, brał udział i w remiksach LD i w projekcie 2:47...
2:47 to jest w ogóle nazwa Bodka, to jest taka ekipa, która ma remiksować kapele.

I chyba z Maleńczukiem jeszcze coś robił?
Nie, to Tuta. Zwróć uwagę, że teraz w zespole to jest tak: Robert robi teraz coś z Maleńczukiem, miał Warthegau, jakiś jeszcze zespół w Łodzi. To jest niespokojna osoba. Dżabi współpracował z Patti Young, grał w zespole Jesus Chrysler Suicide, ma zespół 2Kresky i i coś tam jeszcze. I jest nagle Tomuś, Jacuś i Bodziuś i oni, odkąd są w Agressivie nie byli w żadnym innym zespole. Tylko ciągną Agressivę.

No, proszę. Jak długo jeszcze będziecie ciągnęli Agressivę?
Ja myślę, że jak będziemy mieć po sześćdziesiąt dziewięć lat, to się zastanowimy czy nie rozwiązać zespołu.

Tak symbolicznie.
Tak.

Macie tam jakiegoś szefa, czy wszyscy jesteście szefami jednego bandu? Czy ty jesteś szefem despotą i mówisz im, co mają robić...
Nie, może tak nie jest. W sumie jest demokracja, ale czasami, ktoś musi walnąć pięścią w stół. Różne pomysły są wymieniane między sobą, potem spotkanie, jedno, drugie, trzecie. Zamykamy się na jeden tydzień, na drugi, może na dłużej, zaczynamy nagrywać. Tak jak było z coverem DM, on jest już troszeczkę inny. Wszyscy myśleli, że go wyostrzymy, a on jest taki dziwny, ale wygrał jako najlepszy utwór z płyty Tribute to Depeche Mode w konkursie w Internecie.

Prezentowaliście te nagrania na Master of Celebration w Mieście Krakoff, prawda?
Na którym to koncercie oczywiście nie byłaś.

Musiałeś to dodać?
Tak.

Chciałam zwrócić uwagę na temat Agressivy jako grupy...
Ewenementu w skali światowej!

...bo istniejecie tyle lat i jeszcze nie wykrystalizowaliście sobie konkretnego image?u, muzyki...
Jak to nie?

...z płyty na płytę gracie inaczej.
Nie.

To jest elektronika, OK. Ale nie ma stałości.
Zwróć uwagę, jak sobie teraz posłuchasz płyt... Tylko nie mów, że ich nie masz, bo to wstyd.

Nie mam, bo mi nie dałeś.
Mogłaś sobie kupić przez te lata.

Ty zresztą też nie masz.
Już mam. Ale wracając do tematu. Zawsze jest tak, że jest dużo elektroniki, są żywe gitary i jest wokal. Teraz śpiewa Bodek, lecz na ostatniej płycie śpiewamy w trojkę. I to słychać, że to my, a nie kto inny. I mamy parę takich wstawek 'bodkowych', jego klawisze, które niektórym się kojarzyły kiedyś tam z NIN, prawda? Nie będę ich nucił teraz, ale są takie patenty. Na przykład puściłem komuś ostatnio jako zagadkę nowy utwór Agressivy i brzmi fajnie, wszystko jest OK. Ludzie słuchają, słuchają i nie mogą poznać i nagle wchodzi odpowiedni motyw i wszyscy wołają: 'A! Agressiva!'

Więc jednak jest coś charakterystycznego...
Dajemy się już rozpoznać i myślę, że w tym kierunku będziemy szli.

Lubicie eksperymentować.
Lubimy... Teraz eksperymentujemy z popem.

???
Mówię serio, eksperymentujemy z popem i to dosyć poważnie.

Ale dlaczego? Dlatego, że to się może lepiej sprzedać, czy dlatego, że akurat taka mieliście 'zajawkę'?
Nie, dlatego, że stwierdziliśmy już dawno, że bardzo łatwo jest zrobić utwór nie do słuchania. Przesterowany, jak ja to mówię, darcie mordy, dĽwięki same negatywne. Sama byś taki utwór zrobiła.

Przejadło ci się?
Mnie się już dawno przejadły takie kapele. Większym wyzwaniem jest zrobienie utworu do słuchania, a z drugiej strony takiego, żeby nie odwrócili się od ciebie fani. Między innymi pierwsza płyta NIN, to było to. Eksperymentowanie z popem. Ja to tak nazwałem...

Dokładnie, ona była taka dosyć rozrywkowa.
No właśnie. On póĽniej dopiero zaczął schizować. Szkoda, że na ostatniej płycie nie przypomniał sobie, że umie popowe robić piosenki...

Nie podoba ci się The Fragile?
Myślę, że dojdziemy do tego przy którymś pytaniu. My eksperymentujemy z popem i to mi się podoba. Wymyśliłem to właśnie teraz. I będzie tak, a nie inaczej. Jest tylko jeden problem, bo chcemy też zrobić ostrzejsze utwory. Powinniśmy tak naprawdę nagrać dwu płytowy album.

Ja czekam na coś metalowego. Coś takiego wściekłego.
No nie, metalowcami nigdy nie byliśmy, ale wściekłe utwory... My mamy taka schizofrenię muzyczną - z jednej strony chcielibyśmy nagrać coś strasznie fajnego, ostrego, na maksa. Z drugiej strony, kręcą nas takie klimaty jak Massive Attack i generalnie trip hop. Pewni ludzie mówią, że trip hop już umarł, ale jednak inne grupy maja się dobrze, i Tricky, i Portishead, są to wybitne zespoły. I troszkę weszliśmy w takie rzeczy... ¦mieję się, że teraz będzie nowe określenie przy nowej Agressivie - 'industrial trip hop'. Na nowej płycie na pewno będzie śpiewała jedna kobieta.

No właśnie, zdradĽ jaka.
Edyta Bartosiewicz. Zresztą już zaśpiewała.

A czemu wybór padł właśnie na nią?
Chcieliśmy znowu zrobić tak, jak na drugiej płycie. Wtedy zaśpiewała Justyna Steczkowska, która nie była jeszcze znana. I Bodek dzwoni do mnie... Nie wiem czy mi się chce strzelać nazwiskami.

Jak nie chcesz to nie musisz.
Nie będę tego robił, bo ja byłem przeciwnikiem pewnej osoby. Bodek zadzwonił i powiedział, że ta i ta osoba jest chętna do zaśpiewania. Po drugiej stronie usłyszał: 'Broń cię Panie Boże! Ja się nie zgadzam. Wiadomo, że nie jestem sam w zespole, ale kogo proponujesz?!' No i jak zaproponowałem trzy osoby, to była Edyta Górniak...

!?
Pamiętaj, eksperymentujemy z popem. To była też Bartosiewicz i pani Jopek.

Pani Jopek?
Tak. Ponieważ uważam, że te trzy osoby śpiewają teraz najlepiej w Polsce. Górniak, to oczywiście jest już całkiem inna jazda i byłoby to niezłe jakby zaśpiewała w Agressivie.

No, niewątpliwie dodałaby popularności.
Nie wiem czy miałaby na tyle odwagi, żeby zaśpiewać w takim zespole. Ja pomijam teraz sprawy pieniążków. Tu jednak chodzi o klimat, czy ona by się znalazła w tym wszystkim, żeby tak zaryzykować.

Wiesz, ja myślę, że Górniak w ogóle by świetnie brzmiała z przesterem.
Może. Jak Atari.

W ilu utworach śpiewa Bartosiewicz?
W jednym. Okazało się przyjęła propozycję. Jest to utwór do filmu.

No właśnie, bo uprzedzasz znowu moje pytanie...
Bo ja wiem, jakie ty masz pytania...

Agressiva nagrywała muzykę do filmów, tylko nie wiem do ilu. Możesz mi coś więcej na ten temat powiedzieć? Jakie to były filmy?
To były filmy Gniew i Poniedziałek. Wiesz, najgorsze to jest to, że nie nagrywaliśmy muzyki do filmu, tylko dawaliśmy swoje utwory. I to jest ból. Ja chciałbym od początku do końca, żebyśmy zrobili muzykę ilustracyjną do filmu, plus dali jakieś swoje utwory, lub wybrali inne kapele. Ale jest to trudne do zrealizowania. Myślę, że jak wreszcie mój znajomy reżyser, Bo Martin, będzie już kręcił swój film, to na pewno część zrobimy my. Myślę, że my moglibyśmy się nieĽle spełnić, bo eksperymentujemy, tak jak mówiłem, z popem. Już nie będzie dużo takiej muzyki ilustracyjnej. My mamy potencjał, żeby coś takiego robić, jakieś tła. Na przykład na 2:47 nie było drugiej linii, tła, klawiszy. To było na pierwszej i na drugiej płycie. I teraz jakby wracamy , to jest moja miłość, tam z tylu musi się coś dziać, tak jak u Skinny Puppy... Wiesz, Skinny Puppy był to taki zespół, że jakbyś podzieliła osobno to, co się dzieje z tylu i to, co się dzieje z przodu, to by już wyszła muzyka ambientowa. Już oni zaczęli eksperymentować z ambientem.

No tak, ile to już lat temu było...
No, to był 1982, 1983 rok. I tak naprawdę to, co tam się w tle dzieje, te dĽwięki, jakieś dziwne 'gadki', jakieś klawisze, tła, zgrzyty, szumy, to już był ambient.

Czy zdarzało ci się iść do kina i oglądasz sobie film, a na uszach masz słuchawki od walkmana, discmana czy tym podobnych i słuchasz sobie zupełnie innej muzyki?
Nie, ponieważ szanuję reżysera.

Czy masz jakąś swoją ulubioną muzykę do filmu?
Wiesz co, ja nie jestem fanem soundtracków jak niektórzy, bo ktoś, kto zaczyna zbierać soundtracki, to ma na przykład Urodzonych Morderców, Matrix i coś tam jeszcze.

Seven, Titanica
No, i wszystko mu się podoba. Nie jest to możliwe, żeby się wszystko podobało. Ale jest parę fajnych przykładów. Reznor zrobił fajny soundtrack do Urodzonych Morderców, którego nie trawie do końca, ale fajnie, bo zebrał różnych ludzi. Bardzo lubię ścieżkę dĽwiękową do Zagubionej Autostrady, bo tam są moi faworyci, szczególnie Barry Adamson.

Myślałam, że Angelo Badalamenti.
Też jest świetny, ale jest jeden zespół, którego nie trawie.

Rammstein.
Rammstein. Po prostu nie lubię tego zespołu.

Tak to jest z niemieckimi zespołami...
Ale uwielbiam za to Einsturzende Neubauten.

Tak, a jak ci się podoba ich ostatnia płyta?
Genialna.

Ale ona jest zupełnie inna niż poprzednie.
Nie, jest kontynuacja Ende Neu i Tabula Rasa.

A widziałeś teledysk do Silence Is Sexy?
Nie widziałem, nie oglądam telewizji.

Jest smutny.
Żartowałem z tą telewizją, nie mam na nią zwyczajnie czasu, a jak włączam TV, to na coś konkretnego albo wideo. Nie tracę czasu przy telewizorze. Dlatego na przykład nie mam kablówki.

Masz jakieś swoje ulubione filmy? Chodzi mi o gatunek...
Nie, gatunek nie, ale parę najważniejszych filmów jakie są, to... To nie będę odkrywczy, ale podobał mi się Matrix, za przełamanie barier.

Ile razy go oglądałeś?
Ja zawsze oglądam film parę razy jak mi się spodoba. Matrix był chyba pięć razy oglądany i urywki, wybrane momenty. ¦cieżka dĽwiękowa jest otrzaskana. Nie ma tam żadnych nowych niesamowitości.

Ale jest dobrze dobrana.
Tak, ale jest to typowo komercyjny soundtrack. Pi. Bardzo dobry film. Oczywiście Cube.

Tak, uwielbiam. Strasznie mi się podobał.
I powiem szczerze, że jeślibyśmy mieli rozgraniczać, kto i za ile nagrał film, to Cube bije Matrix'a na głowę.

Dokładnie, Cube'a przez parę dni nagrywali w jednym pomieszczeniu i tylko zmieniali urządzenia, scenerię.
Trzyma w napięciu. W ogóle to lubiłem kiedyś filmy Parkera.

The Wall?
To jest jedyny film, w którym jest muzyka Pink Floyd. I ja po prostu się nie mecze przy Pink Floyd. A to jest osiągnięcie Parkera niesamowite. Zresztą do niektórych zespołów dorasta się trochę póĽniej. Dla mnie Pink Floyd jest największym oszustwem rockowym na świecie.

Dlaczego?
To inny temat. Ale to chyba powiedział kiedyś ktoś bardzo mądry i znany, nie pamiętam kto. Ja to od razu kupiłem, że to jest największe oszustwo na świecie. Rockowe.

Zaintrygowałeś mnie tym!
To kiedy indziej. Ale jak to, nie znasz filmu pod tytułem Missisipi w Ogniu? Ptasiek? Genialny film.

Podobała ci się muzyka do Ptaśka?
Peter Gabriel jest moim, czasami, faworytem. Nie nagrywa równych płyt, ale ja nie jestem zbieraczem płytowym. Czyli, jeśli mam na przykład sześć płyt zespołu i wydają siódmą, a mnie się nie podoba ta płyta, to ja jej nie muszę mieć, żeby była na półce.

Rozumiem, że nie jesteś kolekcjonerem.
Nie, nie jestem. Słucham bardzo dużo muzyki, dlatego nie oglądam dużo telewizji. Nie chciałbym opuścić najważniejszego filmu... Seven. Obcy, wszystkie części. Makabryczne mi filmy wychodzą... Gwiezdne Wojny lubię.

Pamiętasz film Powrót z Piekieł? Był kiedyś taki horror. Kilka części wyszło, ale druga była, jak dla mnie najlepsza.
Nie, nie pamiętam, chyba nie lubię. Lśnienie Kubricka... No i Oczy Szeroko Zamknięte, które mnie się na przykład podobały.

A co ci się najbardziej podobało w tych Oczach?
W tych Oczach? Te oczy.

A która scena?
Tam nie było żadnych scen erotycznych, jak sugerujesz. Podobno okrojone były już przed wejściem do kina.

W Stanach podobno były ocenzurowane.
U nas też nie było niektórych scen. Bo Kubrick od razu ciął. Lubię ambitne kino, ale lubię też dobra komercje, typu Matrix. Czekam na Neuromancera.

Ma być ekranizacja?
Tak, robi to nie kto inny, tylko ten człowiek, który robił teledyski Leftfielda Africa Shock, albo Madonny Frozen, albo Aphexa...

To ciemny to będzie film, mroczny.
To ma być tego typu co Matrix, ale jeszcze mroczniejszy, no i chyba dlatego Matrix przesunął premierę dwójki.

Tak, na 2001 rok.
No, a ten podobno ma wyjść w tym roku. Myślę, że to będzie strzał w dziesiątkę. Bo Johny Mnemonic to był najgorszy film świata.

Powiedziałeś coś o płytach. Słyszałam, że masz dużą kolekcję płyt. Ile ich masz? Liczyłeś je kiedykolwiek?
Nie wiem, no dużo.

Mógłbyś coś polecić czytelnikom Black Flames Magazine? Coś takiego, co cię ostatnio bardzo ruszyło?
Słucham różnej muzyki, ale moje ulubione zespoły można podzielić na trzy kategorie. Jest jeden zespół, przy którym płakałem kiedy się dowiedziałem, że nie żyje wokalista. Tak po czasie. To był 1981 rok. Nagrałem sobie Joy Division i ta muzyka mnie rozwaliła wtedy. Znałem The Cure...

Która to była płyta, Closer?
Tak. Co to były za czasy. Ty może nie pamiętasz, ale trudno było coś zdobyć. I wreszcie ktoś, chyba Kaczkowski, puścił Joy Division... No, ja po prostu byłem zdruzgotany. Nie wiedziałem, co się dzieje. The Cure czy Siouxie & The Banshees, Minimal Compact, DAF nagle mi się zaczęły wydawać, że to są jakieś... Nagle otworzyły mi się jakieś inne...

Inne drzwi?
Piękny zespół, stałem się od razu fanem. Byłem wtedy bardzo młody, nie chce mówić ile miałem lat...

Wiesz, to kobiet się o wiek nie pyta, ale ja cię mogę zapytać. To były takie czasy, że puszczali cale płyty... Jak usłyszałem, że to było w pierwszą chyba, o ile się nie mylę, rocznicę śmierci Iana Curtisa, to zacząłem płakać. To nie jest śmieszne wiesz?

Ja się wcale nie śmieję!
Tak, ale jak ktoś będzie czytał, to może mu się to wydawać śmieszne, ale to mnie załamało. Mama weszła do pokoju, a ja płaczę. Pyta: 'Co się stało?' Przeraziła się, że coś z synkiem nie w porządku... Joy Division, Killing Joke, The Cure, Bauhaus, Alien Sex Fiend. To zespoły , których słucham do tej pory. Oprócz The Cure. Człowiek rozwijający się słucha muzyki różnej. Cały new romantic nie przeszedł mi obok. Wtedy moi znajomi słuchali metalu, TSA itp., natomiast ja słuchałem Depeche Mode, Ultravox...

No i, która kapela tak najbardziej zrobiła na tobie wrażenie?
Depeche Mode, jestem ich fanem. A niby dlaczego wyszedł Tribute To Depeche Mode? Depeche Mode to jest niesamowita konsekwencja, super image, wszystko jest dopracowane do perfekcji w tym zespole. I to jest zespół, który sprzedał już chyba 100 mln płyt w niezależnej wytwórni. Niedoceniany kiedyś, traktowany jako popowy bandzik. Był taki okres czasu, siedem czy osiem lat temu, że ludzie nie przyznawali się do tego, że słuchają Depeche. ¦miali się że mnie, a potem znajdywałem na ich półkach Depeche Mode. Teraz się wszyscy przyznają do Depeche Mode, począwszy od ludzi od techno, a skończywszy na metalach, punkach. Chyba każdy ma przynajmniej jedno nagranie Depeche.

Tak, tak samo liczba organizowanych zlotów fanów Depeche Mode mówi chyba sama za siebie.
Są Depeche, nie ma Reznorowców, ani Mansonowców, ale są Depeche.

Jaka płyta Ultravox podobala ci się najbardziej?

Wiesz co, wtedy mi się wszystkie podobały, ale teraz najbardziej podoba mi się Lament, chyba jedna z najlepszych . Johna Foxx?a uwielbiałem, podoba mi się pierwsza płyta, chyba Metamatic. No i do tej pory uwielbiam Talk Talk. Namiętnie słucham, mam wszystkie ich płyty. Nie mam Duran Duran, nie mam Classix Nouveaux, chociaż wtedy słuchałem.

Ale byli bardzo popularni w tamtych czasach, zwłaszcza w Polsce.
Byłem na koncercie, oczywiście.

Tak? A gdzie, oni mieli wtedy koncert?
Na Wiśle. Nawet byłem na dwóch koncertach . Wiesz, to czasowo się wszystko zazębia, bo słuchałem tego i tamtego, co jest dla niektórych niepojęte. Jak można nagle słuchać Ministry, Revolting Cocks, Click Click, Skinny Puppy, słuchać jeszcze Talk Talk i Depeche Mode, Bauhaus? Nie, nie... Ale właśnie na tym to ma polegać. No i potem miłość industrialna. Tam jeszcze wcześniej znalazł się Throbbing Gristle, Coil...

Podoba Ci się ten wczesny, surowy industrial?

Nie, jeśli mam być szczery to nie. Foetus, wszystkie jego odłamy uwielbiam, już nie słucham go tak często, bo tak najbardziej z Foetusa słucham Wiseblood. Ale znowu był 1987 rok, to było trzęsienie ziemi w moim domu, bo ukazały się cztery genialne płyty. Young Gods Young Gods, Nitzer Ebb So Bright, So Strong i Children of Gods Swansów, i taki zespół War Domination Enterprises wydał pierwszą płytę. To były płyty, które zmieniły mi trochę pogląd, bo wcześniej jak zakładaliśmy zespół z Jackiem, to chcieliśmy grać troszkę elektroniki, troszkę a?la Depeche Mode, może byłbym bardziej popularny jakbym taka muzykę zaczął grać. A tu nagle te przestery, te schizy i weszliśmy w to na maksa. Graliśmy jeszcze muzykę typowo industrialną, nie do słuchania. To były dwie beczki, u mojego taty w garażu, wiertarka była w składzie, klawisz jakiś taki przesterowany przez efekt do gitary, bas, i Jacek grał na gitarce, uczył się, no i ja tam bardzo dużo krzyczałem.

Czy nagraliście coś z tamtego okresu?
Mam nagranie, ale nie do słuchania.

Pożyczysz mi?
Dobra. Może ci kiedyś pożyczę. Może kiedyś wydam nawet. A obecnie, cały czas się rozwijamy, odkąd poznałem taki zespół jak Underworld, który jest moja miłością. To jest zespół, który łączy właśnie to wszystko, co wymieniłem wcześniej. Tam jest i elektronika i schiz, muzyka i gitara akustyczna. To jest strasznie oryginalny zespół. Przyznaję się do tego, że szanuję i cenię Prodigy, nikt nie zrobił takiego jaja...

Graliście przed nimi w Katowicach, prawda?
Tak.

Poznaliście ich osobiście?
Tak, bardzo przyjemni ludzie, bardzo nie gwiazdorscy. Myślę, że za pewne rzeczy nas polubili, ponieważ na drugim ich koncercie, myśleli, że Agressiva będzie grać i pytali o nas. A my byliśmy. No i potem, żeby było śmieszniej, to my zostaliśmy zaproszeni na imprezę. I póĽniej była szansa na jakiś wspólny singiel, może jakieś wspólne remiksy...

Ale czy to było tylko tak rzucone na wiatr?
To były między nami rozmowy. To póĽniej musi poprzeć wytwórnia. Jeśli wytwórnia tego nie poparła, to przepraszam bardzo, dlatego Sonic teraz wydaje wytwórnie XL Recordings, a nie Koch International.


Lubisz kapelkę Leftfield?

Uwielbiam. Leftfield, Underworld, Moloko na przykład, który jest teraz bardzo popularny, i niektórzy maja do mnie pretensje, że im ta płytę poleciłem. A ona wcale nie jest taka lekka i przyjemna, jak te dwa czy trzy utwory na płycie. Uwielbiam Davida Sylviana.

Podobało ci się Rain Tree Crow?
Bardzo. Nine Inch Nails też lubiłem...

Lubiłeś?
Wiesz co, nie podoba mi się ta ostatnia płyta. Bodek podarował mi ją, żeby było śmieszniej, przed premierą, bo ściągnął ze Stanów dwa egzemplarze. To jest największy fan z muzyków w Europie Wschodniej, nie wiem czy się nie obrazi... Wydawało mi się, że to jest naprawdę dobra płyta, jak jej słuchałem kilkakrotnie. Bo to tak, jak z filmami, jak ja się uczepię jednej płyty, to słucham jej po prostu w ciągu dnia pięć razy. Mam w domu, w samochodzie... I tak przez cały czas.

Ale tak to może się w końcu przejeść...
Ale tak sprawdzam płytę, czy jest dobra. Nigdy nie wypowiadam się o płycie po pierwszym przesłuchaniu. Mówię: 'O, chyba fajne', ale muszę ja przetrawić, tak jak czytasz książkę. Musisz ja skończyć. Nie możesz po dziesięciu stronach powiedzieć, że ta książka jest dobra.

Zdarzyło ci się czytać książki od końca? Wiesz, żeby zobaczyć jak się akcja zakończyła...
Nie. Jest Gra Cortazara, i można ja na różne sposoby czytać. Ja przeczytałem tylko tak, jak trzeba, ale jest tam opisane jak możesz ja czytać - od środka, może od tyłu, możesz tak i siak. No, ale to już jest, wiesz, dla koneserów.

W wywiadzie dla Tylko Rocka, jakieś pięć lat temu wspomnieliście o czymś takim, jak Industrialooza. Rozumiem, że to miało być coś na kształt farrelowskiej Lollapaloozy. To był ciekawy pomysł, ale co się z nim stało?
To była taka efemeryda tego słowa, Industrialooza. Wymyśliliśmy ją, żeby się specjalnie kojarzyło. Farrel teraz tego nie robi, a my Industrialoozę znowu będziemy robić. W klubie Miasto Krakoff, gdzie siedzimy. Nie mogę za dużo zdradzić, chociaż już bym chciał ci wszystko powiedzieć, kto będzie grał, ale byłaby to reklama, prawda?

Tak, ale orientacyjnie możesz mi powiedzieć, jakie kapelki chcieliście zaprosić?
I będą pretensje, że tych kapel nie ma. Może będzie znowu Young Gods, moja ulubiona grupa. Byli w Polsce cztery razy. Na szczęście. I znowu może będą. Chciałbym bardzo, podkreślam, chciałbym bardzo, żeby wystąpiła Einstürzende Neubauten. I to by była Industrialooza nie tylko z polskimi kapelami. Jestem w kontakcie z wieloma grupami m.in. z Frontline Assembly i Tarwater.

A z polskich zespołów?
Na pewno będzie Agressiva 69, i czekam też na propozycje różnych innych grup. Nie wiem czy nie zrobię po prostu jakiegoś, że tak powiem, konkursu. Bo jest ciężko. Dostajesz super materiał polskiej grupy. Co się póĽniej okazuje - chłopcy w ogóle nie są przygotowani do koncertu, i myślą, że jak puszcza komputer, to wystarczy. A to nie jest tak, ponieważ to musi być zespół. Będą DJ-je, ponieważ nie będzie to muzyka do końca industrialna, tylko to będą zespoły z industrialnych miast. Kraków, czy Londyn, czy na przykład Berlin, są to industrialne miasta, prawda? Może będzie Nine Inch Nails.

A ty w ogóle jesteś świeżo po Bolkowie... Co graliście na Castle Party? Jakieś nowe numery?

Nie graliśmy specjalnie nowych numerów. Do Belgii jedziemy niedługo i też nie będziemy grać nowych numerów, bo po co?

Jak to? A promocja?
Tam nas nie znają, wystarczą stare. Nie, poczekaj, powiedziałem ci, że jeśli chodzi o nowa płytę, to musi być wszystko dobrze przygotowane. Nie wstydzimy się naszych starszych utworów, myślę, że te co wybraliśmy na koncert są bardzo fajne. Dla mnie oczywiście. Ktoś może powiedzieć 'A, mogliby już coś nowego zagrać!' Jeśli chodzi o Bolków, to ja się mogę tylko chwalić, i nie wiem czy to nie wyjdzie tak, wiesz... Może ktoś z tego pisma napisze recenzje to zobaczymy... To co ja ci powiem to to, że jestem bardzo, bardzo zadowolony z koncertu w Bolkowie. Graliśmy w drugi dzień i podobno byliśmy pierwszym zespołem, który bisował.

Który raz występowaliście w Bolkowie?
Czwarty. I nawet ci powiem, że zaczęliśmy sterować pogodą. Powiedziałem przed koncertem, że będzie padało dopiero po naszym koncercie i tak się też stało. Zagraliśmy dwa bisy, przyjęcie było bardzo fajne, ludzie się bawili, tańczyli, pogowali.

A ty zdjąłeś podkoszulek.
Koszulę. Dwa razy. To jest śmieszne... Kiedyś żartowaliśmy, że jak ściągam ubranie to znaczy, że się dobrze czuję.

Całkiem?
Nie, w spodenkach zostałem, bo to już nie jest estetyczne. Nago na scenie... A w ogóle to od razu policja by przyjechała, zwinęłaby mnie... Po co? To jest taki nasz żart. Jak widzą, że Tomek ściąga koszulę i gdzieś ta koszula ląduje, nie wiadomo gdzie, to znaczy, że dobrze się czuję i koncert jest OK. Jeśli organizator był zadowolony, gratulował nam, tak jak i inni ludzie. Zresztą, tak jak mówię, ja się nie chwalę tylko mówię to, że jestem zadowolony. I na pewno w tym piśmie będzie recenzja z koncertu i zobaczymy jak nas opiszą, prawda? Jakbyś była, to byś opisała. Cieszę się, że Krzysiek Rakowski nie poddaje się. Może coś zmieni w przyszłym roku, trochę więcej muzyki elektronicznej... Więcej elektronicznych zespołów, fajnie by było. Żeby to nie był sam gotycki zlot. Ale on wiadomo, lubi to, może się boi innej publiczności... Chociaż publiczność i tak jest wyrozumiała, powiem szczerze. Jak na tamte warunki, jeśli chodzi o zespoły. No, ale przepraszam, nie ma żadnego innego festiwalu, tak alternatywnego jak Castle Party.

W Polsce na razie nie ma.
Więc, jeśli my tam nie zagramy, to byłby to bezsens. My chcemy tam grać. Szanujemy Krzyśka.

Czyli nie gracie tam dla pieniędzy?
Dla pieniędzy? Powiem szczerze, że nie gram już darmowych koncertów, ponieważ ja się wtedy Ľle czuję. Chyba, że ktoś inny płaci. Ale gramy za pieniądze, ponieważ jest to nasza praca, miedzy innymi. Czy fajnie się chodzi do pracy i nie dostaje wynagrodzenia? No, nie za bardzo. Nie można tego dobrze robić, prawda?

W sumie, tylko dla przyjemności.
Tak naprawdę robimy muzykę tylko dla przyjemności już od lat. Nie powiem, że my się z tego utrzymujemy. Może dlatego zespół ma tyle lat.

Ale czy jako profesjonalny muzyk można dobrze zarobić?
Myślę, że tak. Tylko nie w Polsce. W Polsce ludzie też z tego żyją, ale sama wiesz jak jest w Polsce. Może gdybym był z zespołem z Anglii czy z Holandii, Belgii, z Nowego Jorku, nie wiem, może nawet z Rosji, może bym już zrobił dawno karierę na świecie, prawda? Laibach był z Jugosławii, zrobił karierę, Borghesia zrobiła... Jednak to nie jest takie zamknięte.

Mimo wszystko jest to dalej muzyka dla konkretnych odbiorców.
No tak, ale sprzedają dużo płyt. Jeśli zapraszani jesteśmy na Zillo Festival czy do Holandii na Eurosonic Festival, czy teraz do Belgii na Euro Rock, w Luxemburgu też graliśmy... Jednak tam już pewni ludzie wiedzą, że jest Agressiva. Jesteśmy na składance Zillo Festival, no i nie zapeszając i odpukując w ten piękny stół [puk, puk], jest szansa, że pojedziemy na jakąś trasę do Niemiec, bo są ludzie zainteresowani. Chcą zarobić na nas. Wiadomo, najpierw Niemcy. Dorośliśmy trochę. Już dawno wiedzieliśmy jak to robić, ale teraz wzięliśmy pewne sprawy we własne ręce i przy udziale ludzi, którzy nam chcą pomóc, nie robiąc tego za darmo. Tak, żeby pracowali za wynagrodzenie. To wtedy ma sens. Ja nikomu już nie zaproponuję czegoś takiego: 'Zrób dla mnie coś za darmo, bo jestem fajny'. Nie, nie to jest bez sensu. Jeśli ktoś coś z tego ma, bardzo się stara. ¦wiat jest taki, a nie inny, prawda?

Tak. Powiedz mi, czy jako przystojnemu frontmanowi zdarza ci się coś, co się zdarza na przykład innym frontmanom, że przychodzą do ciebie po koncercie jakieś bliżej ci nieznane kobiety i proponują ci seks?
Wiesz, nie jesteśmy takimi jebakami. Nie jedziemy na koncert po to żeby wyrywać panienki, tylko żeby zagrać sztukę. Ale nie odpowiadam za wszystkich moich muzyków. Ten świat jest cały taki porypany i jest taka fajna, w cudzysłowiu, choroba AIDS, że nie wiem, czy takie przygody są super zajebiste. Jeśli chodzi o moją osobę, to jeśli miałbym z kimś iść do łóżka, oprócz mojej żony, fajnie by było, gdybym znał tę osobę, gdyby ona mi się podobala, nie tylko fizycznie, ale też psychicznie, taki już jestem. Lubię dobre kino, dobrą muzykę, fajne samochody i...

...'agressiva' dziewczyny?
...i fajne dziewczyny. Po prostu wszystko jest dla ludzi. Nie miałem takiej propozycji, bo ta dziewczyna by była śmieszna, gdyby powiedziała od razu: 'ChodĽ ze mną do łóżka'. To bym zaczął żartować. Nie jesteśmy jebakami. Ale czekam na propozycje.

Macie już doświadczenie w nagrywaniu materiału, głównie z kręgu elektroniki. Czy nie myśleliście o tym, żeby założyć sobie swoje studio nagrań i zacząć wydawać materiał młodych, ambitnych zespołów?
Robimy to.

Kogo wydajecie?
Na przykład Reconstruction. Chłopcy nagrali, my miksujemy wszystko, i wyjdą cztery single, które będą składały się w całość. Jeśli chodzi o okładkę, może będą w boksie. Wiesz, ja lubię pomagać ludziom. I jeśli chodzi o studio to jesteśmy samowystarczalni, cały czas inwestujemy w sprzęt. Teraz będziemy nagrywali nowa Agressivę, u mnie w domu, poza Krakowem.

Jak się nazywa to studio? Ochrzciliście je jakoś?
Nie ma nazwy. Na pewno będzie coś z 69. Jeśli chodzi o wytwórnie, to bardzo chciałbym wydawać zespoły, może to się niedługo stanie, jako label jakiejś innej wytwórni. Dużo fajnych rzeczy umyka. W Polsce jest bardzo dużo zdolnych ludzi. To mogłaby być różna muzyka i to nie musi być od razu na wielkie ilości, ale po to by ich zobaczyć. Jest wreszcie radio, które gra taka muzykę, nazywa się Radiostacja. Może będzie można z nimi pociągnąć parę układów. Jest klub, w którym siedzimy, i który jest otwarty na koncerty. Agressiva zagrała dwa koncerty w jednym miesiącu i z obydwu jestem zadowolony. Bo w Krakowie jest ciężko.

Ale na pewno będą następne.
No, może. Będzie Industrialooza, tak jak mówiłem wcześniej. Cały czas działamy. Oczywiście, gdyby się znalazł jakiś wspaniały pan i powiedział: 'Tomku, ja mam kilka milionów dolarów i chce zainwestować, a ty mi to musisz, na przykład z Bodkiem Pezdą nadzorować. Róbcie coś, zaróbcie coś, wydajcie coś', to od razu bym założył taka wytwórnie. I oczywiście swój zespół, bo jest on teraz wolny.

Czyli sami siebie produkujecie, nikt nad wami nie wisi, nie macie żadnych terminów, nikt wam nie 'parzy' muzyki?
Nasz pierwszy konkretny warunek zawsze jest taki, że jeśli podpisujemy z kimś kontrakt, to muzyka należy do nas. Powiem więcej, wizerunek zespołu należy do nas. Okładki. Chyba, że nam ktoś pokaże jakieś propozycje. Jesteśmy otwarci. Ale te okładki Agressivy, to są, że tak powiem, nasze dzieci.

Kto projektuje okładki?
Ja wymyślam, Bodek wymyśla, wszyscy wymyślamy. Michał Pasich robi zdjęcia. Deus Ex Machina wyszedł jeszcze raz, to jest mój pomysł i Michała. 2:47 to jest mój pomysł i Michała. Hammered by The Gods to był Bodka pomysł, Deus to był mój pomysł. A teraz cały zespół nad tym pracuje, komuś się to podoba, ktoś rzuca propozycje. Co prawda, chcemy teraz mieć propozycje od ludzi. Chcemy w czymś wybierać. Wiesz, już mnie trochę zmęczyło, wymyślać i tak dalej, to jest czasochłonne, to jest realizacja. Ja nawet się śmiałem, że chciałem w jakimś piśmie dać propozycję, konkurs, na okładkę Agressivy.

Tak jak Korn? To jest bardzo dobry pomysł.
Tak jak Korn. Bardzo fajny pomysł. To nie musi być człowiek, który słucha takiej muzyki.

Jaka by była nagroda?
Przespanie się z którymś z chłopców z Agressivy. To był żart do tego twojego pytania.

Tak cię to poruszyło?
Nie, ale jak coś wymyślę to zrobimy coś takiego i pewno jakąś nagroda będzie. Może pieniężna, a może sama nagroda będzie to, że coś takiego się ukaże. Może zrobić okładkę ktoś, kto nigdy by nie przypuszczał, że jego zdjęcie lub jego pomysł będzie na okładce. Może będzie gościem zespołu. Zresztą będzie to musiało pasować do wizerunku, może ktoś wymyśli nam nawet specjalne ciuchy, nie wiem. Wszystko jest teraz ustalane, oprócz muzyki, cały wizerunek zespołu będzie nowy.

Czy nagraliście jakieś teledyski?
No pewnie. Nie oglądałaś ani jednego? No, to nie mamy o czym rozmawiać, kończymy wywiad.

Dobra, pa.
Nagraliśmy parę teledysków. Z jednego jestem zadowolony. Z Money Is Sin. Nie widziałaś?

Nie, ale podoba mi się ten utwór.
Do Pure jest nagrany teledysk, do Point of View, i do Sid jest teledysk. Tak naprawdę najbardziej mi się podoba Money Is Sin. Paweł Rybarczyk jest autorem, zrobił super teledysk. Z Pure jestem w miarę zadowolony, ale nie do końca. Z Sida nie jestem zadowolony, i z Point of View też nie. Teraz będziemy kręcić nowy teledysk z Bo Martinem, może to będzie najlepszy teledysk Agressivy. Bo teledyski są bardzo ważne, nie ukrywam tego. Będą też teledyski przeznaczone tylko do Internetu. Ci, co się zajmują tym, to wiedza, o co chodzi. Nie będzie go w telewizji, ale będzie w Internecie.

Na polskie realia jest to trochę trudne do wykonania, ściągnąć ten teledysk albo od razu uruchomić na stronie...
No, ale człowiek w Stanach może sobie szybciej to ściągnąć.

Czyli jednak bardziej liczycie na ludzi za granica?
Tak, będzie cała strona, gdzie będzie można za sześćdziesiąt dziewięć centów ściągnąć utwór jakiś, lub kupić koszulkę, lub ściągnąć sobie teledysk za darmo, to jeszcze zobaczymy. Machina ruszy w przyszłym roku.

W każdym razie jest to pole do popisu. Powiedz mi, co powinien zrobić młody, ambitny zespół, aby zostać zauważonym w Polsce?
Powinien wysłać demo, na przykład do mnie.

Co wtedy z nim zrobisz?
Ja lubię pomagać ludziom. Może to zabrzmiało śmiesznie, nie chce żeby to zabrzmiało zarozumiale, że do mnie wysłać. Ale jeśli mi się to spodoba, to na pewno nie zostawię tego u siebie w domu, tylko zostanie to wykorzystane. Mogę spróbować zorganizować koncert, jeśli będzie to bardzo ciekawe demo, w klubie Miasto Krakoff w Krakowie. Mogę różne rzeczy zaproponować, nie będę teraz mówił, bo to jest wywiad, ale jeśli taki człowiek się znajdzie, taki zespół, proszę bardzo podam adres, kontakt.

Robicie jakaś selekcje? Jaka muzykę preferujecie?
Nie wiem, wszystko, co dobre. Czad, industrial, techno, drum?n?bass, wszystko, co kojarzy się z muzyka samplerowo - odjazdowa. A jeśli gitarowy zespół, świetnie grają i coś nam przysyła, to będzie to super dla nas jazda, to mogę odpowiednim ludziom zaproponować taki zespół, bo ja nie musze wszystkiego wydawać. Często jest tak, że jak jakiś zespół daje w wytwórni płytę, czy demo, to już inaczej się na to patrzy. To zostanie przesłuchane. Jak się przysyła, to często nawet nie zostaje włączone.

Co powiesz o prowokowaniu na scenie? Czy myślałeś sobie kiedyś, że wejdziesz na scenę, zdejmiesz majtki i zaczniesz wykrzykiwać prawdę o świecie?
Nie myślałem o tym, żeby ściągać majtki na koncercie, bo nie jestem 'wieśniakiem'. Nienawidzę zespołów, które na sile chcą szokować, rozbierać się.

A taki Marilyn Manson na przyklad. Co sadzisz o MM?
Że jest fajną kukiełką. Podobało mi się kiedyś to, co Reznor o nim powiedział, chociaż i jeden i drugi jest chyba siebie wart. Że Manson to od początku miała być zabawa i sterowanie ludĽmi, ale zatracił granice, za daleko pojechał. Chyba to jest jego problem, ale zarabia dużo pieniędzy i jeśli jest mu z tym dobrze... Nie wiem czy jest szczęśliwym człowiekiem, nie znamy się jeszcze. Może się kiedyś poznamy. To są ich sprawy, każdy to osobiście czuje. To, że nienawidzę, to może nie chodzi o taka jazdę jak Manson, Reznor, Skinny Puppy, czy jakieś takie inne zespoły. Oni to robią z klasą. W to są zainwestowane duże pieniądze. Ale nienawidzę 'burackich' zespołów grających rock?n?rolla i wiesz... Ostatnio w pewnym piśmie był wywiad nawet z jakąś kapelą, która chwali się, kim to oni nie są, że mają grupę, i w ogóle, no śmiech na sali. Widziałem ich zdjęcia, żadna fajna kobieta nie popatrzyłaby na nich.

Możesz zdradzić, co to był za zespół?
Nie wiem, nie pamiętam, po prostu paranoja, polska wiocha.

A czy nie sądzisz, że jednak takie prowokowanie dodaje popularności? Że ludzie bardziej zapamiętują tę grupę?
Oczywiście, tylko najgorsze jest to, że ja sześć czy siedem lat temu na przykład, jak nagrywaliśmy program dla Polskiej Telewizji dla Drgaw, to wyglądałem jak wyglądałem, miałem długie włosy, pomalowane oczy, kamizelkę z Jezusem Chrystusem. W ogóle tarzaliśmy się po scenie. I jak teraz to ludziom puszczam po latach, to na przykład mówią: 'Wyglądałeś jak Manson'. Nie było jeszcze wtedy Mansona. Ja nie mówię, że jestem pierwszy, czy coś. Wiadomo, że gdybyśmy nie byli z Polski, to inaczej potoczyłaby się, użyję tego słowa, kariera Agressivy.

No właśnie, bo zauważyłam, że ty cały czas mówisz, że to, tamto, że w Polsce nie da się nic zrobić...
Nie narzekam, ale wiesz jak jest.

Uważasz, że naprawdę nie ma szans, żeby się przebić w Polsce?
Jest. Jest szansa.

A jakie są ograniczenia?
No widzisz, teraz powinniśmy wrócić do naszego starego klimatu, przebierać się, malować się, prowokować, a my już tak nie chcemy. I tu jest problem Agressivy. Ona idzie cały czas swoim torem. Jeśli my czujemy teraz tak, to będziemy tak robić. Już były nawet naciski: 'Jezus, czemu nie wrócicie do takiego klimatu, do szokowania?' 'Czemu Tomek nie zapuścisz włosów?' Czemu nie zrobisz tego, nie wiem, czegoś tam... Bo my chcemy teraz tak. Myślę, że to jest teraz fajne, że mamy taka swoja jazdę i tak chcemy grać. Wyglądać i grać. Nie mówię, że wystąpimy w ciuszkach takich samych, bo sponsor nam da. Wyszliśmy na Zillo Festival w długich spódnicach, specjalnie uszytych na Zillo. Uszyła je Ewa, dziewczyna Dżabiego, która jest projektantką. Było to dosyć fajne, no i naprawdę robiło odpowiednie wrażenie. Na inne koncerty może będzie coś innego, ale my nie lubimy się powtarzać. Występowaliśmy w reklamówkach, ciuchy posklejane z reklamówek, i to też było fajne. To były dwa, trzy koncerty przed Prodigy. Strasznie było w tym gorąco, dlatego targałem to z siebie. Takie są różne pomysły. Nie wiem, co będzie przy najnowszej płycie, może znowu coś będzie. Ale tak jak powiem, nie chce nam się teraz malować. Może nagle przyjdzie taki klimat, że pomalujemy się cali na srebrno i wyjdziemy nago. Nie wiem, Agressiva jest nieprzewidywalna. Jest jeden zespół, który się dobrze rozbierał, kulturalnie nago. To był Red Hot. I oni to mogą robić. To jest, wiesz, wariacka kapela, która może wszystko.

No, zresztą Anthony Kiedis ma ładne ciało, jakby nie było. Co sądzisz o używaniu narkotyków, jako pewnego rodzaju stymulatorów wyobraĽni artystycznej? Czy one pomagają jakoś, na przykład w pisaniu tekstów, czy przez to teksty są lepsze?
To jest osobista sprawa każdego. To jest strasznie trudne pytanie i ten cały artykuł powinniśmy napisać tylko o tym. O narkotykach. Sami wiemy, co ostre narkotyki potrafią, co robią z ludĽmi i jak oni krótko żyją. Ja mogę powiedzieć o sobie, że nie używam twardych narkotyków na 100%. I tyle bym chciał powiedzieć. Jeszcze jedno dodam -to mówię do ludzi młodych- jak masz robić dobrą muzykę, i jesteś otwarty na różne rzeczy, zdolny, to to ci wcale dużo nie pomoże, a szczególnie ostre narkotyki.

OK. Powiedz mi, jak ci się podoba nowelizacja praw autorskich, bo myślę, że to ciebie dotyczy bezpośrednio. Jak ci się podoba w ogóle piractwo w Polsce i jak się to ma do cen płyt i kaset w naszym kraju?
Wiesz co, to jest skandal. Najgorzej, że to jeszcze nie Polacy zarabiają, ale inne narodowości. No, bo gdyby to jeszcze Polacy zarabiali, rodacy... Wiesz, ja z tym porządku nie zrobię. Gdyby wytwórnie zrobiłyby coś takiego, że obniżyłyby ceny płyt, na pewno by to pomogło , żeby nie było takiego piractwa. Ludzie w Polsce mało zarabiają, więc kupują płyty pirackie. Taka jest prawda. Gdyby w olsce ludzie więcej zarabiali, płyty by kosztowały tyle ile kosztują, i byłby spokój. Ja pamiętam tylko jak Young Gods przyjechało drugi raz do Polski, grali w Spodku i pokazali im na konferencji prasowej kasetę piracka Young Gods. Człowiek powiedział tylko tyle, że cieszy się, że w Polsce przynajmniej piraci wydają ich na kasetach, bo dzięki temu są tutaj znani. To takie śmieszne. Wiesz, na przykład masz problem z kupieniem jakiejś płyty w sklepie, nawet chcesz wydać 60 zł, i idziesz, a piraci maja za 15 zł, czy za ileś tam. Nie popieram w ogóle piractwa. Po pierwsze, w każdym kraju są bootlegi i piraci. Ale nie robią tego tak otwarcie jak u nas. I w tym jest cały problem, ale to problem naszego rządu, policji i jeżeli oni tego nie potrafią zrobić, to stwierdzam, że chyba nie chcą tego robić, ponieważ ktoś ma w tym duże udziały.

Na jakiej zasadzie ustala się taki cennik płytowy? Jak wy ustalacie ceny swoich płyt i kaset?
To zależy od wytwórni, oni maja swoje ceny i tak naprawdę, powiem ci, że czasami mnie to przeraża, że płyta kosztuje tyle i tyle, szczególnie polskiego wykonawcy, a produkcja płyty kosztuje bardzo mało. I to powinno być o wiele, wiele mniej. A takie usprawiedliwienie, że płyta kosztuje dlatego tak dużo, bo wykonawca musi dostać pieniądze... Paranoja.

Ale kto więcej dostaje, ty jako autor czy wytwórnia?
No wiadomo, że wytwórnie przede wszystkim na tym zarabiają. Ja nie chce narzekać. Agressiva chyba nie jest na piratach... Chociaż podobno składanka Tribute to Depeche Mode była na piracie. Jedno ci tylko powiem, że trzeba uważać na to, komu się daje utwory demo, szczególnie za granicą. Jakim zespołom. Bo możesz nagle usłyszeć swój utwór. Tylko, że oni wcześniej to wydadzą.

Czy to ci się zdarzyło?
Nie będę mówił. Ale jak posłuchasz sobie naszej płyty Hammered by The Gods, i ostatniej płyty NIN, to ciekawy jestem czy wpadniesz na to skojarzenie, na co ja wpadłem. Mnie szczeka spadla. Mój kumpel dzwoni do mnie i mówi mi o tym, że to jest total... Może to jest zbieg okoliczności, ale ja wiem, komu dałem swoją płytę. I może on posłuchał, i wyrzucił, i powiedział: 'Ale gówno'. Ale mu to zostało w głowie. Nie będę ci sugerował, posłuchasz jednej płyty i drugiej... I jeszcze jest jedno nagranie, na Lost Highway. Jest instrumentalny numer NIN.

Driver Down? Zajebisty.
I jest nasz utwór pod tytułem Koniec Dnia. Tamten numer to jest jakby przyspieszona Agressiva, i też się kończy saksofonem, tak jak nasz utwór. Ja teraz żartuję, nie mówimy o tym, że Reznor zrzyna z Agressivy, ale chodzi o to, że są chyba podobne koncepcje.

Może to jest podobny sposób myślenia? Jakaś telepatia?
Tak. Tak samo, jak ja z Depeche Mode mam telepatię. Z Davidem Gahanem. Jak ja miałem wypadek i przeleciałem pod Forum trzy pasy do góry nogami, to póĽniej Depeche Mode zrobiło teledysk o wypadkach samochodowych.

No proszę... Która płytę Agressivy uważasz za najlepszą, a która za najgorszą?
Ja wszystkie dzieci moje kocham.

No comment, tak?
Oczywiście. Nie ma najsłabszej. Mogę ci powiedzieć, które utwory ubóstwiam. Największy sentyment mam do jedynki, bo gdyby nie jedynka, to nie byłoby dwójki i trójki. To jest normalne, prawda? Z dwójki lubię bardzo Money Is Sin, ponieważ to jest straszna energia. Lubię bardzo ciężki utwór This Is My World. Tak naprawdę to lubię ta płytę cala. A z ostatniej, za przebojowość lubię Pure, Point of View, Geny Milczenia, Mrówki Atakują Las. Są to industrialne, jak dla mnie, hity. Zresztą te numery nawet zagościły na listach radiowych, no i świetnie się sprawdzają. I lubię cover Depeche Mode.

Tomku, współtworzyłeś magazyn Zero.
Ja nie byłem twórcą Zera. Twórca Zera jest Artur Przybylski. Nie byłem przy powstawaniu pierwszego numeru tylko póĽniej spotkałem się z Arturem i bardzo szybko nawiązaliśmy kontakt. I potem już razem to ciągnęliśmy.

Ale co się stało z Zerem? Pamiętam, że wyszły chyba trzy numery, pismo miało profesjonalną szatę graficzną, wydrukowane było na dobrym papierze, zawierało dobreartykuły i co się stało? Czemu to już nie wychodzi?
Ponieważ Artur był niezależnym człowiekiem i polegało to na tym, żeby przetrwać i złapać sponsorów. I to się nie udało.

Szkoda.
Artek wołał zrezygnować, niż obniżyć poziom. Szkoda, bardzo żałuję. Nie ma już w ogóle takiego pisma. Plastica nie ma, Brumu nie ma.

Tomku, wiem, że jesteś mężem i ojcem. Czy chciałbyś na przykład, żeby twoja córka założyła sobie kiedyś kapelę i, żeby poszła w twoje ślady?
Pewnie, że tak. Myślę, że to, czego ja nie zdążę osiągnąć, to ona osiągnie. Już zakłada zespoły. Wujek Bodek miał grać, wujek Jacek, ja jakąś tam miałem mieć swoja działkę. To są żarty, alecieszę się, że w ogóle coś działa, w różnych kierunkach. Maluje, rysuje, realizuje się. Jest to kobieta niespokojna.

Nie masz wobec niej jakichś planów na przyszłość? Nie będziesz jej niczego narzucał?
Nie będę jej niczego narzucał, ale teraz będzie chodziła na lekcje fortepianu, i chce chodzić na kółko plastyczne. Więc będzie to miała, bo nie chce, żeby miała do mnie pretensje: 'Tato, ja chciałam, a ty mi nie pomogłeś'. PóĽniej ona sama wybierze, co będzie chciała robić. Czy będzie chciała pracować w fabryce czy będzie chciała być aktorką, sprzątaczką, inżynierem, to już będzie jej sprawa. W domu ma przecież inne ciągotki, zwłaszcza, że ja jestem w zespole, a to ma bardzo duży wpływ muzyczny, ponieważ Kamila ma muzykę na swoich składankach, które jej nagrywam, a ona sobie wybiera z tego, co ja słucham. To jest na przykład Depeche Mode, Rob Zombie, Young Gods, śmialiśmy sięwszyscy, albo jakiś Leftfield, albo Moby. Miała kiedyś problem w przedszkolu, bo przyniosła swoją ulubioną kasetę, to była lekka dosyć kaseta, no i chciała, żeby dzieci potańczyły, wiesz, bo pani mówiła, żeby coś przynieść. No i pani jej wyłączyła po pierwszym numerze. To był chyba utwór Leftfielda z pierwszej płyty, komercyjne nagranie, ale pani już nie wytrzymała i puściła jakieś prawie, jak to Kamila mówi, disco polo. Ja mowie: 'Kamila, musisz być jak kameleon. Jesteś w towarzystwie młodych ludzi, musisz się czasami zespolić z nimi, po to, żeby póĽniej można było nimi sterować, prawda? Nie od razu narzucać swoje ja , tylko po prostu powoli, spokojnie, a oni póĽniej będą twoi.'

Czy sadzisz, że lepiej jest dzieciom powiedzieć, co dobre, a co złe, czy lepiej żeby same doświadczyły tego na sobie?
Nie, nie. Nic samemu. Pewne rzeczy musza być mówione w domu, i to w odpowiednim okresie.Rozmawiam z dzieckiem i już teraz ona wie, że narkotyki są złe, że nie wolno jej się zadawać z obcymi ludĽmi...

...nie wolno brać cukierków od dobrego wujka...
Tak, tak. Takie rzeczy już wie, niektóre rzeczy będą należały do mnie do przekazania, inne do Moniki. Nie ma tematów tabu, pewne rzeczy są na wesoło przekazywane. Staramy się na wszystkie pytania odpowiedzieć. Nie mogę jej zamknąć w klatce i: 'Jest wspaniale na świecie, nic złego się nie dzieje, wszyscy ludzie są dobrzy'. Ja nie jestem hippisem. I nigdy nie byłem, wręcz jestem anty-hippisem. Nie można być dla wszystkich dobrym człowiekiem, nie można wszystkich kochać i nie ma szans, żeby wszyscy cię lubili. Ważne jest to, żeby cię szanowali, a jak cię szanują to może ktoś cię polubi. A lepiej jest być człowiekiem szanowanym niż lubianym. Wiesz, jak się to kończy - wszyscy cię lubią,ale wszyscy cię chcą wykiwać. A szczególnie w tej branży to jest normalne. Gdyby Agressiva była bardziej ugiętym zespołem i gdybyśmy potrafili sprzedawać swoje ciała, nie tylko duszę, muzykę i pomysły, to może bylibyśmy teraz jednym z ważniejszych zespołów w kraju. Tyle ci powiem i nie będę wymieniał nazwisk.

Czy możemy się spodziewać jakichś koncertów w Polsce, w najbliższym czasie?
Oczywiście, że tak.

Kiedy?
No nie mam planu, myślę, że na jesieni zagramy tu i tam, i na pewno zorganizujemy Industrialoozę. To by było to, o czym marzę. Chce wydać płytę Industrialooza 2000, gdzie by były też zachodnie kapele, które by tu przyjechały. Trochę już mnie męczy organizowanie sobie tego samemu, ale zdrugiej strony wiem, że jak nie zrobisz sobie pewnych rzeczy samemu, albo nie dasz zarobić innym ludziom, to oni nie kiwną palcem.

Oczywiście, że najlepiej jest mieć kontrolę nad własnymi działaniami.
Nienawidzę obiecanek - cacanek. Nawet nie rozmawiam z takimi gośćmi. Jak nas posłuchał pewien człowiek w Niemczech, to: 'Kurde, przecież wy jesteście lepsi niż Rammstein'. A ja mówię: 'Ale ja o tym wiem'.

A ty przecież nie lubisz Rammsteina.
Nienawidzę muzyki Rammsteina. Ponieważ ja lubię Ministry i Killing Joke i Laibach, a Rammstein to jest kalka tych trzech zespołów.

W takim razie, na koniec powiedz mi, kiedy się możemy spodziewać najnowszej płyty?
W tym roku.

Ile tam będzie utworów?
Jeszcze nie wiem. Bardzo bym chciał wydać taki album, gdzie jest na jednej płycie czterdzieści minut i na drugiej czterdzieści minut, i jedna płyta zawiera tak zwany 'chory pop', my to tak sobie nazywamy, a druga to jest ostra jazda. Elektronika z naszymi gitarami, i w ogóle żywioł. I myślę, że to jest fajny pomysł. Różni ludzie z nami współpracują, plastycy. Jak będziemy wydawać płytę, to na pewno się spotkamy, porozmawiamy i będziemy mogli wszystko przesłuchać.

Dobrze, masz to u mnie jak w banku.
Na pewno będą dwa utwory w filmie. Ukazał się już singiel, gdzie Edyta Bartosiewicz zaśpiewała w jednym z utworów, a drugi utwór to jest taka niespodzianka. I będzie na pewno jakaś tam promocja,może dla tej wytwórni wydamy singla z czterema numerami, które się nie znajdą na płycie. C­hcemy jeszcze jechać na parę koncertów do Niemiec. I dlatego właśnie, miedzy innymi wydany został singiel, żeby było co sprzedawać nowego. Chcę grać wszędzie. To jest moje marzenie. Dzięki zespołowi poznałem dobrze Polskę, byliśmy w różnych miastach i widzieliśmy takie rzeczy, że wiesz... Na przykład ja póĽniej się śmieję, jak rozmawiam z ludĽmi, bo: 'A, wróciłem skądś tam, za granicą', a ja do niego: 'Posłuchaj, byłeś pod Grunwaldem na przykład? A byłeś na Helu?', albo byłeś gdzieś tam...

Właśnie, to jest powszechne, że ludzie tak chętnie jeżdżą za granicę, a nie znają własnego kraju.
No, a parę miejsc w Polsce jest pięknych. Za granice też OK, byliśmy już z zespołem w Francji, Holandii, w Niemczech. Moim marzeniem jest pojechanie z Agressiva do Japonii, a może będzie taka szansa, bo wyjdzie reedycja albumu 2:47, jak dobrze pójdzie, w Japonii. Nie mogę powiedzieć, że jest to pewne, ale dostaliśmy propozycję. Chciałbym pojechać do Stanów. Jak na to nie patrzeć, to industrial lepiej się, w cudzysłowiu, sprzedaje w Stanach niż w Polsce czy w Europie. W Niemczech się dobrze sprzedaje. Zresztą to chodzi o to, żeby sobie zwiedzić.

I wyrobić kontakty.
Kontakty też już są, dlatego jest nadzieja, że pojedziemy. Straciliśmy dziesięć lat moim zdaniem, ponieważ już dawno powinniśmy tam grać, powinny być telefony, faksy... 'Przyjeżdżajcie na dziesięć koncertów, płyta się w miarę dobrze sprzedaje', tak powinno być, prawda? A co do koncertów europejskich, to dzięki tym, które zagraliśmy pozbyłem się kompleksów typu: 'A, my to jesteśmy gorsi, mamy gorszy sprzęt...' Kompleksów się pozbyłem szczególnie na Zillo. Kiedyś lubiłem kapele jak Cat Rapes Dog, i jak je tam zobaczyłem